Stop met onze kinderen te leren geloven op onze scholen - Darya Safai
Kinderen die het gelijkheidsbeginsel tussen man en vrouw strijdig noemen met hun cultuur. Islamleraars die hen verhinderen om naar mijn voordracht te komen en vrouwonvriendelijke uitspraken doen. Door mijn ervaring op scholen denk ik dat in veel gevallen godsdienstlessen één van de problemen van een goede integratie zijn en dat ze de reden zijn van verdeeldheid tussen onze kinderen.
Discriminatie is lelijk, van welke vorm dan ook. Met die boodschap kan ik op onze scholen steeds vaker een brug slaan naar jongeren die zijn opgegroeid met dogma's en vooroordelen. Door ze mee te nemen in mijn persoonlijke verhaal van onderdrukking en vervolging komen er gevoelens van empathie en begrip vrij die velen tegenwoordig niet meer mogelijk achten. Mijn lessen zijn niet verplicht, en je krijgt er geen punten voor en toch eindigen ze met discussies en vragen die vaak doorgaan tot na het belsignaal. Ze beginnen vaak met wantrouwige blikken maar eindigen zelfs soms met nieuwe vriendschappen tussen meisjes en jongens die hun vooringenomen denken laten varen voor begrip en medeleven met de slachtoffers van discriminatie.
Maar het gaat niet altijd zo goed. In minstens twee scholen waar ik de leerlingen heb toegesproken, hebben islamleraars ervoor gezorgd dat hun leerlingen niet naar mijn les kwamen. Ze hebben de kinderen hun rechten ontnomen Want dat is het, het recht om een andere stem te horen. Het is onaanvaardbaar dat in het onderwijs van een vrij, seculier en vooruitstrevend land, sommigen daar nog een probleem mee hebben. Dat ze kinderen alleen hun versie van het geloof willen meegeven en onwetend houden over de duistere kanten ervan. Nog erger zijn de klassen waar de jongens zich beroepen op het geloof om hun vrouwonvriendelijke uitspraken te rechtvaardigen, èn daarin bovendien worden bijgetreden door hun islamleerkracht.
Het ging over de hijab, en de leerlingen zeiden dat de hoofddoek volgens de koran verplicht zou zijn voor alle vrouwen. 'Laten we het aan de leraar Islam vragen,' zei een leerling. 'De hijab wordt in de islam ten zeerste aangeraden,' zei de leraar. 'En weten jullie waarom? Omdat er niets mooier is op aarde dan een vrouw. Het vrouwelijke lichaam heeft ronde vormen en dat vinden mannen heel aantrekkelijk. Daarom wil de man dat zijn vrouw zich bedekt, opdat andere mannen haar niet constant zouden begluren. We weten toch allemaal hoe we naar vrouwen kijken? We zijn toch maar mannen? Daar beschermen vrouwen zich tegen.'
De woorden van de leraar werden op groot applaus onthaald. Ik wist niet wat ik hoorde. Ik had net een beeld proberen te schetsen van mijn nare kindertijd in Iran, onderdrukt en gediscrimineerd door de ayatollahs. Was dit een Vlaamse klas of een koranschool van de Taliban? De leraar was geen imam in een moskee of in een Koranschool, maar benoemd door de overheid. Vrouwen zijn voor hem en zijn ideologie blijkbaar niet meer dan een gat in een ronde vorm.
Het is onaanvaardbaar dat deze man les geeft in het onderwijs, ingericht door de overheid. Wie heeft hem aangenomen? Weten de verantwoordelijken van ons onderwijssysteem wat dit soort leerkrachten in de klas voor 'waarheid' laten doorgaan? Dat een hele generatie kinderen geïndoctrineerd wordt met de islamitische ideologie? Het systeem houdt de verdeeldheid van de maatschappij zo institutioneel mee in stand en draagt een grote verantwoordelijkheid.
Onze kinderen zitten meer dan de helft van de dag op school om zich te bekwamen in allerhande kennis en vaardigheden. Maar als het over menselijke verhoudingen gaat, in mijn geval over de gelijkheid tussen man en vrouw, worden er plots grenzen getrokken. Kinderen worden op basis van het geloof van hun ouders verdeeld over klassen moraal en godsdienst, waar dan nog alleen de positieve kanten van hun religie aan bod komen. Hoe kunnen ze zo ooit kritisch leren kijken naar die patriarchale, discriminerende tradities?
Ik spreek me niet uit over katholieke scholen. Ik ben in het algemeen tegen godsdienstles op school maar zolang die scholen zich christelijk of katholiek blijven noemen, zou het vreemd zijn als er geen godsdienst zou gegeven worden. De opleiding moet in elk geval compatibel zijn met de universele mensenrechten, wat van de islamlessen niet kan gezegd worden. Maar in de seculiere gemeenschapsscholen pleit ik voor een volledige stopzetting van àlle godsdienstlessen, islamitisch of niet. Het onderwijs moet seculier zijn, zeker als we niet in staat zijn om te controleren wat er gezegd wordt in de godsdienstlessen.
De taak van het onderwijs is kinderen leren wat een geloof is, niet leren geloven!
Darya Safai
De auteur is een Iraans-Belgische vrouwenrechtenactiviste. Deze tekst verscheen eerst in De Standaard van 15 april 2016.
