All tagged humanisme
Wat is humanisme eigenlijk? In ieder geval is het altijd een persoonlijke zaak. Maar laten we, zoals E.M. Forster ons voorhield, vooral op zoek gaan naar wat ons verbindt. Nadenken over menselijk leven zonder bovennatuurlijke verklaringen benadrukt wellicht een van de essenties van het humanisme. Een andere humanistische kerngedachte is dat we de zin van ons leven zoeken in onze relaties en de banden die we hebben met elkaar. Recensie door Enno Nuy.
Dirk Verhofstadt in gesprek met Johan Braeckman is gekenmerkt door de verdieping in een bevattelijke dialoogvorm van pertinente onderwerpen, zoals de evolutietheorie, irrationaliteit, de plaats van religie, humanisme en atheïsme in de maatschappij. Hun kennis werkt verruimend zeker als de actoren van de dialoog de knepen van het vak onder de knie hebben om een glashelder vertoog in een alledaagse taal op te bouwen. Recensie door Hendrik Vanmassenhove.
Hij was iemand die onverstoorbaar de normen van het vrije denken bleef toepassen op zijn politiek handelen en opvoedingsidealen.’ (p. 134) Gerhard streefde naar wat hij noemde ‘integrale opvoeding’: ‘Hij streefde naar een brede en harmonische ontwikkeling van de intellectuele, lichamelijke en morele vermogens van kinderen.’ Recensie door Floris Van Den Berg
Dat mentale pijn veroorzaken door belediging wel mag en fysieke schade toebrengen niet, klinkt paradoxaal, maar het is geen contradictie. Er moet opgemerkt worden dat er binnen het kader van de vrijheid van expressie wel degelijk uitlatingen zijn die schade veroorzaken, zoals iemand ten onrechte beschuldigen, bijvoorbeeld van pedofilie. Ook wraakporno valt mijns inziens niet onder de vrijheid van expressie, maar waar precies de scheidslijn loopt zal in maatschappelijk en juridisch debat uitgezocht moeten worden. Kunstenaars, schrijvers en politici wier werk wordt besproken in de media, lopen constant het risico beledigd te worden. Ik kan uit eigen ervaring zeggen dat een in de ogen van de auteur onterecht negatieve boekbespreking pijn kan doen. En de schrijver van die bespreking had dat heus kunnen voorzien.
Ik ben echter faliekant tegen overheidssubsidie voor religieuze geestelijke verzorging. Ik ben van mening dat religie in de privésfeer behoort en dat de overheid niet voor jouw religie hoeft te zorgen noch hoeft te betalen. Wel vind ik het zeer lovenswaardig dat er, naast faciliteiten voor lichamelijke zorg en ruimte, mogelijkheden zijn voor geestelijke zorg. Het klinkt paradoxaal (maar is dus geen tegenstrijdigheid) wanneer ik bepleit dat geestelijke verzorging er alleen op humanistische grondslag zou moeten zijn. Ook gelovige mensen kunnen prima gebruik maken van humanistische geestelijk verzorgers. Zoals ook mensen die geloven in alternatieve geneeswijzen, in de praktijk toch het beste geholpen worden door reguliere medische zorg en de overheid kwakzalvers dan ook niet subsidieert. Recensie door Floris Van Den Berg
Essayist Rudy Kousbroek was een veelzijdig humanist en uitgesproken atheïst. Kousbroek was antiautoritair en wars van labels. In zijn dissertatie Rudy Kousbroek in de essayistisch-humanistische traditie plaatst Neerlandicus Rudy Schreijnders Kousbroek onomwonden in de humanistische traditie. Deze dissertatie is als boek verschenen als deel 22 van de Humanistisch Erfgoed reeks van het Humanistisch Archief van Bert Gasenbeek in samenwerking met uitgeverij Papieren Tijger. Recensie door Floris van den Berg.
Hoe prikkelend kan een boektitel zijn. Volgens de gangbare mening sporen islam en Verlichting niet, sterker, ze kunnen volgens hardliners zelfs niet samengaan. Hoe dan ook, de moslimwereld heeft geen reformatie en Verlichting gekend, ook die waarheid blijft na lezing van het boek pal overeind. Wat de Britse Midden-Oostenkenner Christopher de Bellaigue eigenlijk bedoelt, wordt beter uitgedrukt in de ondertitel van zijn boek: De ontmoeting tussen de Oriënt en het Westen in de Moderne Tijd. Recensie door Leo de Haes.
In Over God fileert Vermeersch de God van het christendom op een manier die ook van andere goden niet veel overlaat. Op basis van rationeel principiële én naturalistische argumentatie blijkt het godsbeeld, dat zo velen op aarde koesteren, niet langer consistent. De teksten die als de basis dienen van het christendom – maar ook van andere godsdiensten – bevatten contradicties, maar ook verderfelijke inhumane oproepen. Deze teksten kunnen geen coherente fundering zijn voor humane waarden. Recensie door Claude Nijs.
Teveel van de 95 stellingen zijn eigenlijk vooroordelen, die moeten bewijzen dat humanisme geen eigen waarden heeft, ja zelfs de waarden leent van het christendom. Dat argument kennen we, maar ons lijkt het dat het christendom algemeen menselijke waarden, die al veel langer bestonden, tot de hare heeft gemaakt. Zo beweert de auteur ook dat de vrijzinnigen diep-christelijke feesten als Kerstmis en Pasen ontkerstend hebben en er een eigen, heidense versie van creëerden. Recensie door Erik Strieleman.
In een ideale wereld zou ik als liberaal en humanist pleiten voor een uitermate flexibel migratiebeleid (politiek én economisch). Mijn pragmatische zelf zegt evenwel dat het culturele en economische absorbatievermogen van Europa niet oneindig is, zeker in tijden van religieuze turbulentie en op barsten staande sociale voorzieningen. Die vaststelling maakt mij echter nog niet tot een fascist of een Chamberlain-achtige naïeveling die de weg plaveit voor een herhaling van de WO2-horror.
Over de nefaste aspecten van de moderniteit verschenen al veel boeken waarbij men inging op oorzaken van onze culturele neergang zoals het liberale kapitalisme, het consumentisme, de globalisering en het postmodernisme. In De teloorgang van de westerse cultuur gaat de socioloog John Carroll veel verder. Hij beweert dat het humanisme, dat algemeen beschouwd wordt als de motor achter de gigantische vooruitgang in de menselijke geschiedenis, dé verwoestende factor op onze westerse cultuur is geweest. Recensie door Dirk Verhofstadt.
In 1859, het jaar waarin On the Origin of Species van Charles Darwin, verscheen, publiceerde Mill zijn boek On Liberty. Deze twee boeken zijn van fundamenteel belang voor het humanistische wereldbeeld. De roem van Darwins boek is echter vele malen groter dan Mills boek, terwijl de grondslag van de liberale democratieën uiteengezet wordt in het manifest van Mill. Het is ook vreemd dat veel mensen wel Karl Marx kennen, grondlegger van het communisme, maar niet Mill die de grondslag van het politiek liberalisme heeft gelegd. Recensie door Floris van den Berg.
