Vrouwen zijn geen broedmachines - Alexandra d'Archambeau
Vorige week dinsdag stonden vrouwen verkleed als ‘Handmaids’ van de gelijknamige serie “A Handmaids tale” voor de Senaat van Alabama te protesteren. Dat deden ze niet om het derde seizoen dat midden juni uitkomt te promoten, maar om een nieuwe verstrenging van de Abortuswet aan te klagen. Alabama als nieuwe ‘Gilead’, een totalitaire staat waar vrouwen worden herleid tot broedmachines. En zo voelt het ook. Want indien verkrachting en incest tegenwoordig minder zwaar worden bestraft dan abortus, dan denk ik dat wij aan de verkeerde kant van de geschiedenis staan.
Sinds 3 april 1990 is het in België mogelijk om abortus te laten uitvoeren tot 12 weken zwangerschap. Op 15 oktober 2018 werd het uitvoeren van abortus ook definitief uit het strafwetboek gehaald. In de meeste Europese landen bestaan er soortgelijke termijnen, de ene al wat strenger dan de andere.
In Alabama werd vorige week echter de klok teruggedraaid. De abortuswet werd in die mate verstrengd dat abortus niet meer mogelijk is, zelfs niet na verkrachting of incest. Dokters riskeren celstraf van 10 tot 99 jaar tot zelfs levenslang aangezien abortus daar nu wordt gelijkgesteld met moord.
In andere Amerikaanse Staten ziet men dezelfde tendens opkomen. Ondertussen is in Georgia een wet getekend dat abortus niet meer mogelijk wordt na het detecteren van een hartslag (ongeveer 25 dagen). Hier wordt echter wel een uitzondering gemaakt voor verkrachting en incest waar abortus nog mogelijk is tot 20 weken. Indien je toch abortus zou plegen riskeer je daar een gevangenisstraf van 1 tot 10 jaar. Ook Staten zoals Ohio en Mississippi hebben recent een soortgelijke verstrenging van de abortuswet doorgevoerd. In Missouri werd ook vorige week nog een wet gestemd, in Louisiana zou er mogelijks deze week een doorbraak komen.
Hoe kon het in Alabama zo ver komen? De Senaat bestaat daar voornamelijk uit conservatieve, blanke mannen van middelbare leeftijd. Het is geweten dat een strenge abortuswet meestal de meest kwetsbare mensen in de maatschappij treffen: denk maar aan vrouwen met allochtone achtergrond die in armoede leven. Zij zouden namelijk minder geïnformeerd zijn over anticonceptie en hebben meestal niet de middelen om zich te verplaatsen naar een andere staat voor een abortus. Wat niet impliceert dat blanke of meer gegoede vrouwen abortus minder nodig hebben, enkel dat ze de middelen hebben die elders te laten uitvoeren.
Exact één jaar geleden legaliseerde Ierland eindelijk abortus door middel van een volksraadpleging. Daar waren vooral jonge vrouwen voorstander van de legalisering van abortus (70%). Dit bewijst voor mij nogmaals het belang van een goede representatie van (jonge) vrouwen in de politiek. De idee dat mannen van middelbare leeftijd over mijn baarmoeder mogen beslissen, doet mij letterlijk huiveren. Het feit dat verkrachting minder zwaar wordt bestraft dan abortus, gaat al helemaal een brug te ver.
Maar laat u niet vangen, er zouden blijkbaar ook veel vrouwen voorstander zijn geweest van een verstrenging van de abortuswet. De abortuswet in Alabama werd overigens finaal ondertekend door een vrouwelijke gouverneur.
Voor mij is het eenvoudig: de overheid moet van ons lijf blijven. Vrouwen verhinderen een ongewenste zwangerschap te onderbreken is een zware inbreuk op het recht om zelf te beslissen over eigen buik en baarmoeder. En toch blijft de overheid heer en meester in wat betreft het beslechten van ethische kwesties.
Ook hier in eigen land voel je spanning rond bepaalde ethische thema’s hoog oplaaien. Zo hadden zowel partijen uit de meerderheid CD&V als N-VA bedenkingen bij de stemming om abortus uit de Belgische strafwet te halen en zijn geen van beide partijen voor een verdere uitbreiding. Vlaams Belang uitte zich dan weer als zijnde tegen abortus (al is het onduidelijk wat hun huidig standpunt is).
Nochtans staat in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens dat ieder mens recht heeft op respect voor zijn privéleven en zijn familie- en gezinsleven en dat er geen inmenging mag zijn van de overheid voor zover dit niet nodig is voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen. Wanneer een foetus als mens wordt beschouwd en vanaf wanneer zijn rechten en vrijheden moeten worden beschermd, is een discussie die door de wetenschap zou moeten worden gevoerd en niet door de politiek.
De vraag blijft dus wanneer de overheid mag ingrijpen op ons recht over eigen buik en baarmoeder. Dit blijft voor velen, inclusief mijzelf, een moeilijke kwestie. In België pleiten er verschillende organisaties voor om de termijn van 12 weken te verlengen, zoals bijvoorbeeld Nederland dat heeft gedaan. Daar kan je tot 24 weken abortus plegen. Deze grens wordt gehanteerd omdat na 24 weken een vrucht buiten het lichaam zou kunnen overleven. Onder die grens wordt een foetus als niet levensvatbaar beschouwd. In de praktijk hanteren artsen wel een grens van 22 weken aangezien er soms onduidelijkheid is over het tijdstip van de exacte bevruchting. Dit is een wetenschappelijk argument, geen moraal argument. Dat zou de norm moeten zijn.
Op de website abortus.be het volgende: “Wens je een abortus na 12 weken zwangerschap (of na het einde van de 14e week geteld vanaf de eerste dag van de laatste menstruatie) en geldt het bovenstaande niet, dan kan je momenteel enkel in het buitenland terecht (Nederland, Groot-Brittannië). Als je in een dergelijke situatie verkeert kan je terecht in de Belgische abortuscentra voor een gesprek en informatie, we kunnen je ook helpen met een verwijzing naar het buitenland.”
Een abortus is in België dus na 12 weken niet onmogelijk, je moet alleen de middelen hebben om naar het buitenland te gaan om deze uit te voeren. Dat is echt niet van deze tijd en werkt drempelverhogend, zeker voor bijvoorbeeld slachtoffers van seksueel geweld. Nochtans is België meestal voorloper geweest in ethische kwesties, wanneer het over abortus gaat blijft het stil. Net omwille van het feit dat het recht op abortus nog nooit zo hard onder druk heeft gestaan als vandaag, wil ik wel pleiten voor een uitbreiding van de Belgische abortuswetgeving. Laten we het debat heropenen en het recht op abortus nog meer beschermen, zodat dit recht niet zomaar kan worden teruggedraaid zoals in Alabama. Onze vrijheden staan al langer onder druk door opkomend populisme, religieus fanatisme en conservatisme. Ik ben zo dankbaar om in het vrije westen te leven. Laat ons alstublieft niet verglijden naar de ethische normen van sommige derde wereldlanden. België is ‘Gilead’ niet en vrouwen zijn geen broedmachines.
Alexandra d’Archambeau
