All in Column
Grenzen aangeven is essentieel, zodat je bij grensoverschrijdend gedrag of seksuele intimidatie niet overmand door angst en onzekerheid de opmerking weglacht, of negeert. Slechts één signaal is duidelijk genoeg ten aanzien van mensen die hun macht misbruiken: een rustige en zelfzekere ‘neen’. Tonen dat je seksuele toespelingen en of intimidatie niet zal pikken, is gelukkig wel aan te leren. Vandaar ook het belang van goede relationele en seksuele vorming op school (en thuis).
Uit de universele afkeer van pijn leid ik alle morele bepalingen af die verbieden dat men iemand onderdrukt of als mens niet gelijkwaardig acht. Uit die vaststelling leid ik de waarde van een autonome moraal af en het bestaan van een hele reeks mensenrechten die we vanuit onze ervaring – het verwerpen van onvrijwillig ondergane pijn – als natuurlijk en evident aanvaarden. Het is uit verzet tegen onvrijwillig ondergane pijn dat we regels hebben aanvaard tegen geweld, foltering, verkrachting, moord en doodslag.
Ik ben voor een sociale mix maar als blijkt dat ouders en kinderen kiezen voor een specifiek project, als blijkt dat zij dit belangrijk vinden en aan deze school de voorkeur geven, dan moet men hen niet dwingen een andere school te “kiezen”. Dan moet men deze scholen extra geld geven en extra plaats. Zodat elk kind ongeacht afkomst, dat onderwijsproject kan en mag volgen. Een financiering gebaseerd op het aantal voorinschrijvingen in de eerste voorkeurschool, zou voorkomen dat kinderen uit de boot vallen.
Erfbelastingen zijn onrechtvaardig. De liberale filosoof John Locke stelde in zijn Two Treatises of Government dat iedere mens niet alleen de eigendom heeft over zijn eigen lichaam maar ook over de vruchten van zijn arbeid. Die fundamentele bescherming van het eigendomsrecht loopt als een rode draad doorheen het liberale denken. Waar het op neerkomt, is dat mensen die in de loop van hun leven gespaard en gewerkt hebben en bijvoorbeeld een huis gekocht hebben daar het volledige eigendomsrecht op hebben en dat de overheid dit principieel niet mag belasten.
Hogere erfbelastingen zijn voor de meeste experts een evidentie. Het contrast met de publieke opinie is enorm, die hiertegen sterk gekant is. Dat valt deels te verklaren doordat hogere erfenisbelastingen vaak geïsoleerd voorgesteld worden. Maar elk voorstel voor een hogere erfbelasting zou budgetneutraal moeten zijn voor de overheid. Dat betekent dat de hogere erfbelastingen toelaten om elders de belastingen te verlagen, zoals bijvoorbeeld de arbeidslasten.
Wat stoort er mij dan aan “radicale gelijkheid”? Eigenlijk drie dingen. Ten eerste sta ik altijd sowieso argwanend tegenover denkrichtingen die de gelijkheid hoog in het vaandel voeren. Volgens hen is de enige weg die naar een ideale samenleving leidt, een route die gaat over het terugdringen van alle mogelijke vormen van ongelijkheid. Zij lijken er vanuit gaan dat gelijkheid altijd goed is en dat ongelijkheid altijd slecht is. Dit is niet mijn visie op gelijkheid en ongelijkheid.
Jan Dumolyn slaakte in De Standaard een noodkreet over het Vlaamse systeem voor onderzoeksfinanciering. Dat was zeer herkenbaar: te lage kansen op financiering van goede ideeën, problematische werkdruk en welzijn, en ontmoediging van belangrijk maar risicovol, of interdisciplinair onderzoek. De nagel op de kop. Maar ook de economische effecten mogen niet onderschat worden: een te groot deel van de schaarse middelen dienen enkel en alleen om het rad van deze rat race gaande te houden.
Polarisatie hoort bij de politiek, en een beetje polarisatie is zeker niet verkeerd. Het is juist essentieel voor een gezond politiek systeem. Maar polarisatie kan ook te ver gaan. Wanneer de tegenstellingen tussen partijen zo groot en zo scherp worden, en de strijd zo hevig is, kan politieke polarisatie maatschappelijke polarisatie in de hand werken. Hiermee dreigt het politieke en maatschappelijke midden steeds verder uitgehold te worden doordat kiezers in navolging van partijen steeds verder opschuiven naar de flanken.
Les geven leer je niet aan de hand van een boek maar door effectief voor de klas te staan. Liefst een diverse klas met een heleboel alsjes en datjes, zodat de complexiteit van de job duidelijk is en blijft voor diegene die geacht wordt het personeel in die materie te ondersteunen en te versterken. Ik huiver bij de gedachte aan directeurs zonder pedagogisch inzicht en praktijkervaring, net zozeer als ik als liberaal huiver voor promoties louter op basis van anciënniteit, ambitie of vriendjespolitiek.
“Zijn wij geestverwanten? De VVD en D66 vinden elkaar niet, zichzelf wel liberaal. Dat geeft te denken.” De twee Nederlandse partijen, die zich allebei erfgenamen noemen van de brede stroming die het liberalisme heet, maar elkaar die erfenis ontzeggen. Die oude en rijke dialoog tussen de twee partijen is een onlosmakelijk onderdeel van de geschiedenis van beide partijen. Het vijftigjarig bestaan van D66 vormt een goede aanleiding om de moeizame relatie tussen de twee partijen wat betreft dat liberalisme nog eens te belichten.
Liberalen zijn allang niet meer op de links-rechts as te plaatsen. Ze koppen een soepele arbeidsmarkt, een kordaat veiligheidsbeleid, een streven naar maximale sociale mobiliteit, het omarmen van technologische vooruitgang en een ambitieuze buitenlandpolitiek moeiteloos aan elkaar. Toch klinkt deze noodzakelijke stem vandaag in ons land niet luid genoeg. Meer dan ooit is er nood aan liberaal leiderschap. Zowel op Lokaal, Vlaams, Belgisch en Europees niveau liggen er cruciale jaren in het verschiet.
Wat is het probleem? Salafisten keren zich af van onze democratie en onze manier van leven. Ze willen niet weten van de vrijheid van meningsuiting. Ze verwerpen de gelijkwaardigheid van man en vrouw. Ze vinden homoseksualiteit onaanvaardbaar. Ze haten ongelovigen en andersgelovigen. Ze vinden dat onze grondwet en andere wetten ondergeschikt zijn aan de Koran en dat de sharia ook hier moet worden ingevoerd. Salafisten keren zich tegen het recht van het individu, in het bijzonder van vrouwen, om zelf te beslissen.
Het is nog maar de vraag of een lage-emissiezone in heel Vlaanderen en enkel gericht op wegvervoer een efficiënte maatregel is. Bovendien is de impact van een lage-emissiezone in heel Vlaanderen veel groter voor zij die momenteel een zeer vervuilende auto bezitten. Het verplicht je de facto om je auto te verkopen en een duurdere te kopen. Gezien het vaak om mensen met een laag inkomen gaat, is dat niet evident. De impact voor de auto-eigenaar van een lage-emissiezone die zich beperkt tot de steden is in vergelijking veel minder groot.
Racisme kan iemand beletten om zich te ontplooien, maar ik weet ook uit ervaring dat vastberadenheid de zwaarste hindernissen kan overwinnen. Vreemd dat zoveel wreedheid naast zoveel generositeit bestaat. Vreemd dat we er nooit bij stilstaan hoeveel moeite het iemand kost om zich te integreren. Lukt het ooit helemaal? Mensen zeggen wel dat ze bereid zijn om een goed geïntegreerde immigrant te accepteren, maar is dat echt waar? Waarom moet je in de ogen van sommige mensen Marie of Jan heten en de juiste kleur hebben om echt Belgisch en Europees te zijn?
Het feit dat leerkrachten ervoor zorgen dat een leerling de eindtermen haalt, valt niet te relativeren. Vreemde talen, wiskunde en wetenschap bevattelijk maken voor leerlingen en hen helpen deze kennis te incorporeren, is kort samengevat diens kerntaak. In uitstekende schoolsystemen, bezit een kind aan het einde van ieder traject de nodige vaardigheden en kennis om de volgende fase in de schoolcarrière aan te vatten. Kinderen bouwen in Vlaanderen echter massaal achterstanden op, ad hoc remediëring blijft uit.
In het voorbije jaar brachten we u traditiegetrouw een hele reeks boeken onder de aandacht. In onze eerste activiteit van het nieuwe jaar huldigen we het boek dat door onze jury uit die hele reeks boeken zal verkozen worden tot Liberales Boek van 2017. De jury die de laureaat zal verkiezen bestaat uit Sylvain Peeters (voorzitter van deMens.nu), en de Liberales-kernleden Ann Brusseel, Koert Van Espen, Dirk Verhofstadt en mezelf. In het weekend van zaterdag 20 januari komt de jury samen en maken we de laureaat bekend.
Ik denk echter dat het verhogen van het aantal vluchtelingen meer aandacht verdient. Dat is volgens mij het grootste onderbelichte mankement van het huidige asiel- en migratiebeleid. Tienduizenden mensen per jaar niet helpen terwijl je dat wel zou kunnen is volgens mij dan ook erger dan het terugkeerbeleid naar een dictatoriaal regime waarbij je als overheid onvoldoende geverifieerd hebt of er niet mishandeld of gefolterd wordt. Het ene krijgt terecht aandacht, het andere onterecht niet.
Het is weer kerst en dat zullen we dan ook weer geweten hebben. Nog nooit was de spoeling van het bestand der gelovigen zo dunnetjes als vandaag. Niettemin slaagt de kerstgekte er keer op keer in haar populariteit te behouden. Is het de hang naar samenhorigheid, naar gezelligheid en warmte in deze koude maanden, die het hem doen? Of is er meer dat aan ons knaagt en gaan we op zoek naar iets diepers, iets authentiekers, iets dichter bij de echte en welgemeende vrede? Iets dat verder reikt dan de intimiteit van onze vriendenkring?
Een kenniseconomie vereist ambitieus onderwijs, waarin leerprestaties cruciaal zijn. Welbevinden is een voorwaarde voor, en zelfs een uitkomst van, goede prestaties. Maar onderwijs moet in de eerste plaats blijven gaan om leren en cognitieve ontwikkeling. Iémand moet de economie van de toekomst creëren, patenten aanvragen, innovatief zijn, ondernemingen starten en werkgelegenheid scheppen. Het is een illusie te denken dat we die internationale competitie kunnen aangaan met middelmatig onderwijs.
In 2006 haalde haast één leerling op twee een hoog niveau in leesvaardigheid; in 2016 was dat teruggevallen tot 36%. Wat kunnen wij als beleidsmakers doen om het tij te laten keren? Ambitie mag geen vies woord meer zijn, de bloemetjes en sterretjes hebben inderdaad geen zoden aan de dijk gezet. Niet enkel aandacht voor technisch lezen is nodig maar evenzeer voor begrijpend lezen en graag lezen. Met de nieuwe eindtermen moet een stevige basisgeletterdheid de norm worden voor élk kind.
