De Ultima was ooit de Staatsprijs voor Literatuur, een prestigieuze onderscheiding voor Vlaamse auteurs. Een waardering van hun werk én hun maatschappelijke betekenis. Met het afschaffen ervan sneuvelt niet alleen een prijs, maar een symbool. Geen enkel ander land zou het in zijn hoofd halen zijn Staatsprijs voor de letteren te schrappen. Vlaanderen wel. En dat voor een besparingskruimel die, rekenkundig gezien, lachwekkend is.

Vorige zaterdag gooiden de hoogste rechtscolleges in ons land – het Grondwettelijk Hof, het Hof van Cassatie, de Raad van State en het Rekenhof – hun deuren open voor het brede publiek onder de titel ‘Ronde van de Rechtsstaat’ in het kader van de Europese dag voor Justitie. Duizenden bezoekers, oud en jong, kregen toen rondleidingen door de gebouwen en informatie over de taak en de werking van deze instellingen. Maar bizar genoeg geen aandacht hiervoor in de TV-journaals.

Erich Maria Remarque laat de verloren generatie van Duitsland zien. Gesneuveld op de slagvelden van Frankrijk, onbegrepen door hun ouders en hun kinderen. De wereld waarin ze geboren werden, was niet de wereld waarin ze stierven, of ze de oorlog nu overleefden of niet. Dit is een verhaal dat het verdient om steeds opnieuw verteld te worden. Opdat we niet vergeten, zullen we hen en wat ze hebben meegemaakt, blijven herdenken. Recensie door Anthony.

De eerste dieren ontstonden meer dan vijfhonderd miljoen jaar geleden, de mens is niet ouder dan tweehonderdduizend jaar. Geneeskunde is niet door de mens ontwikkeld maar door de dieren. We bevinden ons nu in de zesde massa extinctie, dit keer door de mens veroorzaakt. We zien defaunisatie, bosdegradatie en ontbossing, complete teloorgang van biodiversiteit en met het verlies van diersoorten verliezen we ook dokters en kennis van geneeskunde. Recensie door Enno Nuy.

Hoe kon het dat een van de meest geavanceerde en gecultiveerde samenlevingen ter wereld gewillig bezweek voor de heerschappij en deelname van gewone mensen aan het moorddadige naziregime? Dit boek helpt deze vraag uit te leggen, en het is ook boeiend om te lezen omdat het geen droge opsomming van feiten is, maar duikt in de levens van de dorpelingen die zichzelf fatsoenlijk achtten. Recensie door Dirk Verhofstadt.

A Theory of Justice van John Rawls is een mix van academische afstandelijkheid en oprechte passie. Zijn stijl is slaapverwekkend, maar tussen de droge, overgekwalificeerde filosofische taal zitten een paar buitengewoon lyrische passages met een doordachte logica. En het einde is inspirerend en opbeurend. Rawls gelooft in wat hij zegt, en hij slaagt erin om je te overtuigen om je zijn ideeën te overwegen en ze eventueel te moeten herzien. Recensie door Manny Rayner.

De afschaffing van de opkomstplicht bij de lokale verkiezingen in Vlaanderen leidde tot een stevige daling in de opkomst. Uit onderzoek blijkt dat lokale besturen nauwelijks meer acties ondernamen om burgers te mobiliseren in vergelijking met de vorige verkiezingen. De acties die ze ondernamen, hadden bovendien weinig effect op de opkomst. Dit is belangrijk gezien het er niet naar uitziet dat de opkomstplicht opnieuw zal ingevoerd worden. We moeten het de volgende keer beter doen.

Democratie rust niet alleen op instellingen, maar op de maturiteit van haar burgers. De stem van het volk is pas vrij als ze ook geïnformeerd en gewetensvol is. Een samenleving die haar burgers niet leert nadenken, kweekt geen democratie maar volgzaamheid in een nieuwe vorm. De echte toets van vrijheid is niet dat we mogen stemmen, maar hoe bewust we stemmen en of we bereid zijn de morele consequenties van onze keuze te dragen.