Parlement grijp uw democratische macht - Maurits Vande Reyde

Het Vlaams Parlement moet de democratische macht nemen die het toekomt. Wij zijn als volksvertegenwoordigers letterlijk dé verkozen vertegenwoordiging van hét volk. Niet de regering, niet de administratie en al zeker niet de partijen.

De parlementaire macht bij ons is heel ver verwijderd van hoe John Locke ze ooit ontworpen heeft in zijn Trias Politica. Het afgelopen crisisjaar maakte dat pijnlijk duidelijk. De meest ingrijpende Covid-maatregelen gingen niet langs een stemming in het Vlaams parlement. Of het nu om de vele maatregelen in het onderwijs ging, de beperking op jeugdactiviteiten of het stopzetten van zorg. Federaal is de situatie niet beter.

Het onderwijs bijvoorbeeld werd twee keer gesloten zonder dat 124 parlementsleden daarover kleur konden bekennen. Het afstandsleren werd zelfs opgedoekt na ‘een goed gesprek’ tussen de bevoegde minister en de onderwijsbonden. Hoever zijn we afgegleden wanneer iets als het recht op onderwijs, een van onze meest fundamentele basisrechten in het Vlaams beleid, zo makkelijk beperkt kan worden zonder democratische stemming? We staren daarnaar alsof het normaal is.

Covid-beleid werkt daarmee als een gitaarversterker. De valse noten van ons democratisch stelsel die nu luid klinken waren er daarvoor ook al. Het parlement heeft in normale tijden te weinig leiding over het voornaamste beleid. Waarom laten we ons leiden door een regeerakkoord in plaats van zelf de politieke agenda te bepalen met een ‘parlementsakkoord’? Bij de jaarlijkse begrotingsgesprekken worden beslissingen traditioneel ’s nachts door de regering genomen en enkele weken later bestendigd door het parlement. In een echte democratie zou dat andersom lopen.

Uiteraard is er wel veel debat, resoluties en soms zelfs een voorstel tot decreet uit het parlement. Maar waarom zouden we daarmee tevreden zijn? Wij hebben in theorie de volledige wetgevende macht. Het parlement is in principe de ying en yang van elke euro belastinggeld waarover beslist wordt. We geven die controle veel te makkelijk aan regering en partijen.

Wanneer je dat benoemt wekt dat vaak gelaten reacties op. “Je kan toch bij je kabinet langsgaan?” of “Welk verschil zou het maken?”

Ik betreur dat. Meer parlementaire macht zorgt voor beter beleid. Beslissingen over miljarden subsidies worden minder gesloten genomen. Daardoor ook minder verzuild. Het is bovenal ook niet ondenkbeeldig dat er ooit mensen aan de macht komen die onze vrijheden geen warm hart toedragen. We verzwakken nu de parlementaire democratie. Zij kunnen daar later gebruik van maken. Ooit gaan we daar dus misschien wel eens enorm veel spijt van krijgen.

Er is niemand die onze wetgevende macht afneemt. Wij staan ze met 124 volksvertegenwoordigers vrijwillig af. Meerderheid, oppositie en politieke meningsverschillen zullen altijd bestaan. Maar over één ding moeten we ons nu verenigingen: het is tijd om onze parlementaire macht terug te grijpen.

Maurits Vande Reyde is Vlaams Parlementslid namens Open Vld en schepen in Diest.

Deze column verscheen eerder in De Morgen op 6 april 2021