Het tariefbeleid van Trump is gebaseerd op een leugenachtig verhaal – Paul De Grauwe

Het tariefbeleid van Donald Trump is op een leugenachtig verhaal gebaseerd. De Verenigde Staten worden door haast alle landen in de wereld uitgebuit, geroofd en genaaid (woorden van Trump). Door allerlei handelsbelemmeringen hebben die landen de Amerikaanse industrie onderuitgehaald en het land opgezadeld met torenhoge handelsbalanstekorten. Daarom is Trump verplicht importtarieven te heffen. Die zullen door die vervloekte landen worden betaald. Amerika zal de verloren gewaande industrie weer binnenhalen, de handelsbalanstekorten wegwerken en zal opnieuw floreren.

Zo een verhaal doet het goed bij de aanhang. Externe vijanden verantwoordelijk stellen voor het eigen falen: het is een eeuwenoude truc.

De traditionele industrieën zijn in Amerika inderdaad achteruitgegaan, maar dat is zo in haast alle westerse landen. De hightechindustrie daarentegen stelt het buitengewoon goed en is de afgunst van alle landen. Wel is het zo dat de VS, in tegenstelling tot veel andere westerse landen, het nagelaten hebben om een socialezekerheidssysteem uit te bouwen dat de verliezers in de oude industrieën compenseert en een menswaardig bestaan garandeert. En Trump richt zich nu tot die verliezers en vertelt hen dat wij (de Europeanen, de Chinezen, enzovoort) de schuldigen zijn.

Idem dito met de handelsbalanstekorten. Die zijn er omdat de Amerikanen de tering niet naar de nering zetten: ze consumeren meer dan ze produceren. De handelsbalanstekorten zijn er door het eigen falen van het Amerikaanse beleid. Opnieuw zijn wij, in het verhaal van Trump, verantwoordelijk en moeten we worden gestraft.

Het paradoxale is dat de EU (en veel andere landen) dit leugenachtige verhaal als vertrekbasis hebben geaccepteerd in hun onderhandelingen met de VS. Hoezo? Sinds 1 april heeft Trump alle landen opgeroepen om naar Washington te komen, waar hij van die landen eist dat ze hun handelsbelemmeringen ten aanzien van de VS afbouwen, in ruil voor een vermindering van de importtarieven die hij in april aankondigde.

Maar er zijn nog nauwelijks handelsbelemmeringen ten aanzien van Amerikaanse goederen en diensten. Tenminste, niet in de EU. Vandaar dat de EU-delegatie zich in bochten wringt om gunstmaatregelen ten aanzien van Amerikaanse producten te vinden, om zo lagere invoertarieven te bekomen in de VS. De digitale taks verdwijnt, de EU zal meer Amerikaans gas kopen. Maar dat volstaat niet voor Trump. Hij dreigt nu het invoertarief op EU-goederen te verhogen van 20 procent (april-voorstel) tot 30 procent.

De Chinezen zijn de enigen die niet zijn meegestapt in dit verhaal van het uitgebuite Amerika door vervloekte buitenlanders. In plaats van te onderhandelen hebben ze onmiddellijk proportionele tegenmaatregelen genomen en Trump heeft bakzeil gehaald.

De EU (samen met veel andere landen) heeft dit verhaal impliciet aanvaard en zoekt paniekerig naar manieren om de Amerikanen ter wille te zijn, in de ijdele hoop de invoertarieven te doen dalen. Maar dat werkt niet. Trump ziet de houding van de Europeanen als een teken van zwakte en verhoogt daarom zijn eisen voortdurend.

De onderhandelingsstrategie van de EU werkt dus niet. Die strategie moet op twee manieren worden bijgestuurd. Ten eerste moet de EU duidelijk maken dat ze in elk geval proportionele tegenmaatregelen zal nemen als de VS hun invoertarieven op 30 procent brengen. Daar mag geen twijfel over bestaan.

Die twijfel is er vandaag wel en is er de oorzaak van dat Trump zijn eisen steeds hoger stelt. Die twijfel is er natuurlijk ook omdat er binnen de EU onenigheid is over de noodzaak en de intensiteit van tegenmaatregelen. Frankrijk pleit voor harde tegenmaatregelen, maar Italië wil iets zachts, en de Duitsers, die weten zelf nog niet goed wat ze willen.

Ten tweede is het tijd om samen te werken tegen de agressieve aanpak van Trump. Die laatste heeft zo veel landen geschoffeerd en vernederd dat het niet zo moeilijk moet zijn voor die landen om samen tegenmaatregelen te nemen.

Gezamenlijke tegenmaatregelen zullen de VS echt pijn doen, veel meer dan ze ons pijnigen. Wanneer wij gezamenlijk tegenmaatregelen nemen, zullen de Amerikaanse exporteurs tegen tarieven botsen in de hele wereld. Onze exporteurs zullen tegen een tariefwal botsen in de VS. Maar dat land vertegenwoordigt slechts 15 procent van de wereldhandel; 85 procent van onze export zal er niet door worden beïnvloed.

De VS worden dan geïsoleerd als het enige protectionistische bastion. De schade voor de VS en voor Trumps cronies wordt dan maximaal. Trump zal dan weer bakzeil halen.

Paul De Grauwe

De auteur is professor economie aan de London School of Economics. Zijn column verschijnt tweewekelijks in De Morgen.