Het asielrecht is niet alleen een wettelijke, maar ook en vooral een morele verplichting - Celia Groothedde en Dirk Verhofstadt

Met de beslissing van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole De Moor om alleenstaande mannen niet langer asielopvang te geven, heeft ons land een nieuwe rode lijn overschreden. Volgens de Conventie van Genève, de Europese Rechten van de Mens en het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, zijn we verplicht om het asielrecht toe te passen voor iedereen die bescherming zoekt die ze in hun eigen land niet kunnen krijgen omwille van vervolging op grond van ras, nationaliteit, godsdienst, politieke overtuiging of omdat ze behoren tot een maatschappelijke groep in hun eigen land. We moeten asielzoekers en vluchtelingen onderdak en bescherming bieden en mogen hen niet zomaar aan hun lot overlaten of terugsturen naar hun land van herkomst als het risico bestaat dat ze daar blootgesteld zullen worden aan onmenselijke behandeling.

Nog voor deze internationale regels van kracht werden, hebben honderdduizenden van onze landgenoten in de loop van de twintigste eeuw bescherming gezocht en gekregen in andere landen toen de twee wereldoorlogen uitbraken en België kreunde onder de Duitse bezetting. In 1951 werd het VN Vluchtelingenverdrag opgesteld dat door ons land werd goedgekeurd en toegepast. We gingen niemand die gevaar liep nog in de kou laten staan. Vandaag gebeurt dat in de kou laten staan echter letterlijk en met de regelmaat van een klok. Dagelijks moeten veel asielzoekers en vluchtelingen op straat slapen omdat ze niet worden toegelaten om zich aldus te laten registreren. Klachten tegen deze inhumane praktijk hebben tot nu toe niets opgeleverd.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft ons land hiervoor al talloze keren veroordeeld. Dat gebeurde laatst op 18 juli 2023 toen een asielzoeker uit Guinée, samen met veel anderen, geen opvang kreeg. Politici van uiteenlopende gezindheden blijven echter blind en doof voor deze praktijk waardoor vrijwilligers moeten inspringen om die mensen te helpen. Met de beslissing van De Moor om alleenstaande mannen niet langer asielopvang te verlenen, gaat ons land nog een stap verder. Tegen de internationale rechtsregels in sluit men de facto een duidelijk omschreven groep mensen uit van het asielrecht. Dat is een schending van artikel 14 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens dat discriminatie op basis van geslacht verbiedt.

Het argument dat dit maar een tijdelijke maatregel zou zijn, is absurd. Dat betekent dat men de onwettelijkheid van de maatregel wel beseft, maar die toch voor een korte of lange periode accepteert en aanvaardt, een flagrante ondermijning van de rechtsstaat. In een beschaafd land respecteert men de mensenrechten, en doet men er alles aan om die te beschermen en te vrijwaren. Dat gebeurt hier niet langer. Men gaat er blijkbaar van uit dat die alleenstaande mannen bedriegers zijn. Mensen die naar Europa vluchten, doen dat echter vaak omdat ze in eigen land geen menswaardig bestaan kunnen opbouwen, omdat hun leven en dat van hun gezin in gevaar is omwille van een burgeroorlog, omdat ze omwille van de klimaatverandering letterlijk dreigen te verzuipen, of omdat ze in eigen land vervolgd worden omwille van hun afkomst, geslacht of religie.

Blijft de vraag waarom De Moor zo halsstarrig vasthoudt aan deze inhumane maatregel, en waarom zoveel politici hierover zwijgen en wegkijken? Sommigen zeggen dat dit anders een aanzuigeffect zou hebben, dat ons land vol zit of dat deze maatregel toch maar tijdelijk is. De ware reden is echter dat ze vrezen stemmen te zullen verliezen, in het bijzonder aan extreemrechts, het zoveelste bewijs hoezeer de taal, haatspraak en inhumane voorstellen van extreemrechts genormaliseerd zijn. Ze dwalen. Stemmen haalt men niet door dit ranzige discours te volgen, maar juist door principieel, empathisch, solidair en menslievend te zijn. Niet door sukkelaars op straat te laten slapen en hun rechten te miskennen.

Het is hoog tijd om weerwerk te bieden en de maatregel van De Moor in het parlement te bestrijden en te verwerpen. En duidelijk te maken dat het asielrecht voor vluchtelingen niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook en vooral een morele verplichting is.

Celia Groothedde is Vlaams parlementslid voor Groen                                 

Dirk Verhofstadt is moraalfilosoof aan de UGent

Foto: Vluchtelingenwerk Vlaanderen