All tagged scheiding der machten
Benjamin Constant wordt beschouwd als de grondlegger van de continentale parlementaire democratie. In Principes de politique bepleitte Constant de constitutionele monarchie, het principe van de ministeriële verantwoordelijkheid, en het belang van de individuele vrijheid. Het was een uitgesproken liberale tekst waarmee hij een systeem verdedigde dat sterk verschilde met de manier waarop Napoleon de jaren voordien had geregeerd.
Van een overheid mag je verwachten dat ze de wetten en uitspraken van rechters respecteert. Gebeurt dat niet dan zit er iets grondig mis met de geloofwaardigheid van het rechtssysteem en de democratie. Een rechtsstaat moet ook de mensenrechten beschermen, dat je bijvoorbeeld een eerlijk proces krijgt, dat je vrijheid van meningsuiting, persvrijheid of het recht op betogen hebt, of dat je geen slachtoffer wordt van willekeurig overheidsoptreden.
Vorige zaterdag gooiden de hoogste rechtscolleges in ons land – het Grondwettelijk Hof, het Hof van Cassatie, de Raad van State en het Rekenhof – hun deuren open voor het brede publiek onder de titel ‘Ronde van de Rechtsstaat’ in het kader van de Europese dag voor Justitie. Duizenden bezoekers, oud en jong, kregen toen rondleidingen door de gebouwen en informatie over de taak en de werking van deze instellingen. Maar bizar genoeg geen aandacht hiervoor in de TV-journaals.
Nu religieus fanatisme en wereldlijk populisme elkaar naar de keel grijpen, is het nuttig om terug te blikken naar de bron van ons democratisch denken. Neem alleen al de figuur van Montesquieu die met zijn scheiding der machten de basis legde voor onze huidige rechtsstaat. Veenbaas situeert de Verlichting echter al veel vroeger, namelijk bij Spinoza, en terecht. Sommigen beschouwen hem zelfs als de stamvader van de Verlichting. Hij verdedigde al in 1670 de vrijheid van denken en de gewetensvrijheid. Recensie door Mathias De Clercq.
