In de Romeinse tijd bestonden veel bibliotheken waarvan die van Alexandrië met een half miljoen boekrollen de grootste was, maar die werden vernietigd door religieuze fanatici. Slechts een beperkt aantal boeken overleefde deze ramp en kwamen in het bezit van kloosters waar ze door nijvere monniken verder werden beschadigd. Om kostbaar blanco perkament te bekomen, schraapten ze de bestaande zinnen weg en vervingen ze door godsdienstige teksten. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Toen het christendom in de 4de eeuw vaste voet aan de grond kreeg binnen het Romeinse Rijk werden niet alleen ontelbare manuscripten vernietigd maar ook talloze ‘heidense’ tempels, beelden en de befaamde bibliotheek van Alexandrië. De komst van het christendom met haar miskenning van de cultuur van de oude Grieken (met uitzondering van zaken die het christendom inpaste) luidden bovendien het begin in van een eeuwenlange stilstand van natuurkundig onderzoek. Recensie door David Bakker & Fred Neerhoff
Het is alsof bij Nzume het gevoel voor verhoudingen ontbreekt: Nederland is een betere rechtsstaat met meer mogelijkheden tot ontplooiing en tot volgen van hoger onderwijs (ook voor vrouwen) dan Kameroen. Nederland is niet perfect en het heeft een verleden (met de nadruk op verleden) van kolonialisme en slavernij, maar anno nu is Nederland een welhaast gerealiseerde utopie waarin individuen de vrijheid en mogelijkheden hebben om zich naar believen te ontplooien. Recensie door Floris van den Berg.
“Als het van Vlaams Belang afhangt en de partij samen met N-VA in 2024 een Vlaamse regering kan vormen, dan zullen zowat alle leerkrachten in ons onderwijs op hun tellen moeten passen. VB-voorzitter Van Grieken zei letterlijk dat ze in 2024 'de rekening zullen presenteren aan al die linkse leerkrachten'. De Vlaams Belangjongeren roepen scholieren tegelijk op om 'linkse praatjes in het klaslokaal' te melden op hun website, een kliklijn dus.” - Dirk Verhofstadt
In zijn algemeenheid geldt dat biodiversiteit op eilanden met een ontoegankelijk landschap beter beschermd is tegen menselijke invloeden zoals ontbossing. Bouwsels van dieren als mieren, bevers en spinnen beïnvloeden andere wezens. Bouwsels van mensen ook, maar schaal en tempo zijn bij de mens vele malen groter dan bij andere dieren. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de mens invloed had op zowel de immigratiesnelheid als de uitstervingssnelheid. Recensie door Enno Nuy.
De economische en ecologische voordelen van digitalisering komen nauwelijks aan bod, de nadelen - met name de gevaren voor privacy - worden disproportioneel in de kijker gezet. Dit is op zich niet verkeerd, het privacybesef mag bij menig burger (en politicus!) best wel wat aangewakkerd worden. De mogelijkheden om privacy en efficiënte digitalisering te verzoenen worden echter onvoldoende toegelicht, en dat maakt van het boek eerder een (vlot leesbaar) pamflet dan een praktische gids. Recensie door Koert Van Espen.
Maatregelen die voor deze veel grotere moordenaars een oplossing bieden en mensenlevens redden, worden op dit ogenblik doodleuk teruggedraaid. Thuiswerk dat nooit zou kunnen (behalve dan in Scandinavische landen wellicht ook iets genetisch) kon omwille van Corona plots wel maar is nu niet meer verplicht. Welke politicus die werkelijk bezorgd is om ons welzijn, heeft dit goedgekeurd? Welke spoedarts of expert die het zo erg vindt dat we sterven aan Corona, vindt dit dan wel ok?
Ik vind Pastorale een heerlijk boek omdat het zo goed geschreven is (en voortreffelijk vertaald door Catalien van Paassen). Maar ook is het een uiterst leerzaam boek omdat het goed laat zien hoe boeren de moderniteit in getrokken werden, in gedwongen haast. En Rebanks laat ons zien waar dat moderne, efficiënte boeren ons gebracht heeft, de boeren gebracht heeft. Het is een doodlopende weg, ook al zal de intensieve landbouw en veeteelt (wellicht) nooit meer helemaal afgeschaft kunnen worden. Recensie door Enno Nuy.
Zeker is dat de oorsprong van het bewustzijn in zee ligt. De chemie van het leven is aquatische chemie. Wij redden het alleen op het land omdat we een grote hoeveelheid zout water met ons meedragen. Veel van de evolutionaire ontwikkelingen die zich in de vroegste fasen voordeden en waaruit zintuiglijke waarneming, gedrag en samenwerking ontstonden, voltrokken zich dankzij het vrije verkeer van chemische stoffen in zee. Een prachtig boek hoor, dit Buitengewoon bewustzijn. Recensie door Enno Nuy.
“In onze huidige open samenleving van de liberale democratie lijkt het erop alsof door een cultuurstrijd de samenleving van onderaf gesloten wordt: er is een constante push met kleine stapjes die stuk voor stuk onschuldig lijken, om tegemoet te komen aan de luide eisen van woke warriors en moslims waardoor de open samenleving zich langzaam sluit. Het is een langzaam proces dat je haast niet ziet. Maar als de samenleving zich sluit is de weg terug haast onmogelijk,” aldus Floris van den Berg.
Uit zeer uitvoerig wetenschappelijk onderzoek weten we nu dat dieren (zelf)bewuste en actief denkende wezens zijn. En cultuur is een veel wijder verbreid fenomeen dan we ooit dachten. En de gedachte dat er bij mensen vooral sprake zou zijn van nurture en bij dieren vooral van nature kan naar de prullenbak. Jonge dieren moeten vaak ongelooflijk veel leren voordat ze zich zelfstandig kunnen handhaven. Recensie door Enno Nuy.
We mogen concluderen dat niet-menselijke dieren de menselijke soort in alle opzichten de baas zijn. Hun motoriek, hun zintuigen en spierstelsel, hun fysieke gesteldheid en technische vermogens zijn volledig doorontwikkeld en extreem geavanceerd. Het enige waarop de mens zich kan laten voorstaan is zijn brein. Dat is weliswaar een ongekend nuttig en fabelachtig instrument maar of dat nu werkelijk voldoende reden is om de mens als het hoogst bereikbare in de evolutieketen te beschouwen? Recensie door Enno Nuy.
Vincent Stuer is er in zijn boek Hoogmoed. Van Verdinaso tot verzet in geslaagd over de politicus-ondernemer Frantz Van Dorpe (1906-1990) een verhaal te vertellen dat zowel recht doet aan diens merkwaardige levensloop als aan de bewogen jaren waarin die zich afspeelde. Het is een met stijl geschreven relaas over een man verleid door het fascisme die in het verzet tegen de nazi’s verzeilde en zijn politieke loopbaan afrondde als CVP-burgemeester van Sint-Niklaas. Recensie door Olivier Boehme.
Aan de Universiteit Utrecht leren duurzaamheidsonderzoekers in spé over computermodellen die klimaatscenario’s kunnen ‘berekenen’, over stakeholder analyses die verschillende en dikwijls tegenstrijdige behoeften in kaart kunnen brengen en over meetmethoden om een ecosysteem te monitoren. Ik ben één van die onderzoekers in wording, maar zelfs na ruim vijf jaar met mijn neus in de studieboeken te hebben gezeten, heb ik me nooit afgevraagd: ‘Wat is het juiste om te doen?’ – Thyrza Zoons
Hoffer analyseert in zijn werk wat mensen ertoe drijft om zich aan te sluiten bij een politieke, sociale of religieuze massabeweging. Bijzonder is dat hij daarbij niet focust op de ideologie van deze bewegingen, maar op het psychologische profiel van hun aanhangers. Bovendien breekt hij volledig met de dominante academische trends. Zo laat hij Freudiaanse verklaringen, waarop de Amerikaanse psychologie toen nog sterk gebaseerd was, achterwege. Astrid Elbers
Ondanks dat we zo hartstochtelijk gelijkheid propageren blijven we tegelijkertijd vasthouden aan het idee van de natiestaat. Daarmee leggen we onder meer vast wie er wel en wie er niet bij hoort. En ook lijkt de mens een bijna onstilbare behoefte aan gesublimeerd geweld te kennen. Denk aan thrillers en games. Terwijl de beschaving onze tolerantie voor geweld steeds verder terug probeert te dringen, blijven de negatieve driften op een onbewust niveau maar door spoken. Recensie door Enno Nuy.
De centrale figuur in het onderwijsgebeuren is niet, zoals thans het geval is, de overheid, ook niet de inrichtende macht, niet de schooldirectie, omdat ze, ondanks alle goede bedoelingen en het jarenlange werk, niet enkel in de onmogelijkheid verkeren om datgene waar ze voor staan, tot menswaardige implementatie te brengen, maar ook omdat die instellingen een politieke agenda hebben dat niet noodzakelijk pedagogisch geïnspireerd is. Het zijn altijd de leerkrachten geweest die het hebben moeten klaar spelen, ondanks die instellingen. Hendrik Vanmassenhove.
Nico Dros schreef met Willem die Madoc maakte een grootse roman schreef waarvoor hij ongelooflijk veel research deed naar de drie standen aan het begin van de 13de-eeuw in Frankrijk en Vlaanderen. Hij schrijft zeer gedetailleerd over de verhoudingen tussen de clerus, de adel en de boerenstand, laat zijn hoofdpersoon hervormingen voor de bestuursstructuur uit die dagen ontwikkelen en is al even gedetailleerd over de positie van bisschoppen en andere vertegenwoordigers van god op aarde. Recensie door Enno Nuy.
Het liberalisme heeft de neiging om duidelijk ‘zichtbare’ schade te bestraffen (bijvoorbeeld wanneer ik iemand met geweld zijn portemonnee afhandig maak), maar andere, indirecte vormen onder het tapijt te schuiven (bijvoorbeeld schade door jarenlange fabrieksarbeid onder ongezonde omstandigheden). Dat was altijd al een prangende (maar doorgaans genegeerde) kwestie voor liberalen, maar ze kwam met de coronacrisis des te duidelijker aan het licht. Thijs Lijster (foto: Harry Cock).
…alwaar Kerk en aristocratie hun politieke macht via de christelijke Bijbel legitimeerden. Deze zittende elite begreep al snel dat Spinoza’s monisme het kleed onder hun voeten weg zou trekken. Immers, het monisme ontkent het bovennatuurlijke, en dat was nu precies waarop de christelijke dogma’s waren gevestigd…
