Politische Justiz – Kurt Tucholsky

Om de Zwitserse schrijver Friedrich Dürrenmatt te parafraseren: ‘rechtvaardigheid heeft weinig te maken met eerlijkheid’. In deze essays en gedichten, die de periode van 1912 tot en met 1932 bestrijken, ontmaskert de Duitse schrijver Kurt Tucholsky de juridische hypocrisie die Weimar-Duitsland ondermijnde. Hij raakt ook kwesties aan die vandaag de dag net zo relevant zijn als in zijn tijd: de incompetentie en onverschilligheid van openbare verdedigers, seksueel geweld in gevangenissen, de aanname van schuld, het negeren van waarschijnlijke oorzaken, de macht van geld en politiek gemotiveerde vonnissen.

Zoals bekend was het rechtssysteem na de Eerste Wereldoorlog bijzonder mild ten opzichte van de vele misdaden van politiek rechts en onterecht hard tegen de weinige misdaden van politiek links. Tucholsky merkte dit op in een essay uit 1922: "Voor 314 moorden door rechts, 31 jaar en 4 maanden gevangenisstraf, plus één levenslange gevangenisstraf. Voor 13 moorden door links, 8 doodstraffen, 176 jaar en 10 maanden gevangenisstraf."

De reactionaire brutaliteit in de rechtbanken was ongelooflijk. In een zaak van poging tot moord tegen een prominente columnist vat Tucholsky de openingsverklaring van de verdediger samen over een van de twee verdachten: "[Hij] wilde zichzelf met de moord rehabiliteren voor zijn familie! Hij wilde zijn dierbare vader gelukkig maken!!" Ze kregen slechts twee jaar celstraf!

In de meest interessante essays en gedichten, geschreven eind jaren 20 en begin jaren 30, speculeert Kurt Tucholsky over hoe het rechtssysteem er in 1940 uit zal zien; ze zijn verbazingwekkend actueel. Zijn observatie, “Elke natie heeft de rechters die ze verdient” (“Jedes Volk hat die Richter, die es merit.”), zou best eens van toepassing kunnen zijn op de Verenigde Staten van vandaag, vooral in het tijdperk van Trump.

Recensie door Gregg Brozeit

Deze tekst verscheen eerst op Goodreads en publiceren we met toestemming van de auteur