Trump wil Europa weer wit maken – Zaki Läidi

De nieuwe Amerikaanse National Security Strategy (NSS) is een duidelijke breuk met de universalistische waarden die het Amerikaanse buitenlandbeleid sinds 1945 hebben geleid. De nationalistische, antiliberale houding zou alle resterende Europese illusies over de huidige staat van de trans-Atlantische alliantie moeten verdrijven.

Sinds zijn terugkeer in het Witte Huis is de visie van de Amerikaanse president Donald Trump op de wereld – met name op Europa – vaak moeilijk te doorgronden te midden van zijn kenmerkende onsamenhangendheid en bombastische taal. Zijn nieuwe nationale veiligheidsstrategie werpt echter licht op de principes die ten grondslag liggen aan zijn buitenlandbeleid.

Door een expliciet nationalistisch en nativistisch kader te schetsen, breekt de NSS radicaal met de multilaterale aanpak die sinds 1945 de Amerikaanse staatskunst heeft geleid. De minachting voor liberale waarden zou alle resterende illusies over de huidige staat van de trans-Atlantische alliantie moeten wegnemen en duidelijk maken dat Trump alleen aan de zijde van Europa zal staan ​​als het zijn MAGA-ideologie (Make America Great Again) volledig omarmt – of liever gezegd, de Europese variant ervan: Make Europe White Again.

Waar het Amerikaanse leiderschap ooit werd gekenmerkt door ideologisch universalisme, neemt de NSS een uitgesproken provinciale houding aan. Zoals Trumps minister van Oorlog Pete Hegseth het verwoordde, zal het Pentagon zich niet langer laten "afleiden door democratieopbouw, interventionisme, ongedefinieerde oorlogen, regimeverandering, klimaatverandering, woke-ideologie of futloos natieopbouwen".

Veel regeringen in het mondiale Zuiden zullen deze verschuiving ongetwijfeld toejuichen. Sommige tegenstanders van Amerika hebben dat al gedaan. Voor Rusland, dat Trumps NSS omschreef als "in lijn met onze visie", ziet de oorlog in Oekraïne er plotseling veel veelbelovender uit.

Trump presenteert zichzelf graag als een voorvechter van individuele vrijheden, met name de vrijheid van meningsuiting. Maar de NSS vertelt een ander verhaal en kondigt zijn voornemen aan om zich te verzetten tegen de "door de elite gedreven, antidemocratische beperkingen op fundamentele vrijheden in Europa, de Angelsaksische wereld en de rest van de democratische wereld, vooral onder onze bondgenoten".

Zoals de NSS aantoont, wijken Trumps verwachtingen van Europa sterk af van het eigen begrip van de trans-Atlantische relatie tussen de Europeanen. Terwijl Europese leiders de Amerikaanse veiligheidsparaplu willen behouden zonder zich te scharen achter Trumps ideologische project, eist hij dat ze zich houden aan een MAGA-achtige wereldorde, maar biedt hij weinig in ruil daarvoor.

In essentie stelt Trump voor om de strategische solidariteit tussen de Verenigde Staten en Europa – een arrangement waar hij niet langer in gelooft – te vervangen door een beschavingsalliantie die rust op drie belangrijke voorwaarden.

De eerste eis is dat de Europese Unie de regelgeving ontmantelt die volgens Trump de vrijheid van meningsuiting beperkt en de Amerikaanse belangen schaadt. Vicepresident JD Vance voerde hetzelfde argument aan tijdens de Veiligheidsconferentie van München in februari, waarbij hij beweerde dat de werkelijke bedreiging voor Europa uitgaat van "oude, diepgewortelde belangen die zich verschuilen achter lelijke woorden uit het Sovjettijdperk zoals misinformatie en desinformatie" om "digitale censuur" op te leggen aan populistische stemmen.

Maar de sancties die de EU heeft opgelegd aan Amerikaanse techgiganten zoals Google, Apple, Facebook en Amazon hebben niets te maken met politieke censuur. En de recente boete van 140 miljoen dollar die aan X (voorheen Twitter) werd opgelegd, en die Trump-functionarissen woedend maakte, betrof schendingen van transparantie en consumentenbescherming: het misleidende gebruikersverificatiebeleid van het platform, het niet verstrekken van de vereiste advertentiegegevens en de pogingen om onderzoekers de toegang te ontzeggen. Door dit als censuur te bestempelen, herhaalt Trump slechts beweringen van X-eigenaar Elon Musk, die er geen geheim van heeft gemaakt dat hij voorstander is van het "afschaffen" van de EU.

De tweede voorwaarde is dat de EU haar immigratie- en asielbeleid hervormt, dat de NSS afschildert als een bedreiging voor de westerse beschaving. De extreemrechtse partijen in Europa, die zich grotendeels kenmerken door hun verzet tegen immigratie, grepen deze ideologische steunbetuiging snel aan, waarbij de Franse extreemrechtse leider Éric Zemmour verklaarde dat "Trump de enige is die de Europese beschaving verdedigt".

Trumps derde voorwaarde is dat Europa stopt met het als vanzelfsprekend beschouwen van Amerikaanse militaire bescherming. Volgens hem hebben Europese regeringen lange tijd op de NAVO vertrouwd voor Amerikaanse veiligheidsgaranties, terwijl ze de EU gebruikten om de economische belangen van Amerika te ondermijnen.

De Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken, Christopher Landau, benadrukte dit punt in een recent bericht op X. "Wanneer deze landen hun NAVO-pet opzetten," schreef hij, "prijzen ze de trans-Atlantische eenheid. Maar wanneer ze 'hun EU-pet opzetten', streven ze agenda's na die 'volstrekt strijdig zijn met de Amerikaanse belangen en veiligheid', waaronder 'censuur, economische zelfmoord/klimaatfanatisme, open grenzen, minachting voor nationale soevereiniteit/bevordering van multilateraal bestuur en belastingheffing, en steun aan communistisch Cuba'."

Een bijzonder opvallende passage in de NSS waarschuwt dat "binnen enkele decennia, uiterlijk", sommige NAVO-leden "voornamelijk niet-Europees zullen zijn". Het is een "open vraag", merkt het document op, of toekomstige bevolkingen "hun plaats in de wereld, of hun bondgenootschap met de VS, op dezelfde manier zullen beschouwen als degenen die het NAVO-handvest hebben ondertekend."

De formulering weerspiegelt Trumps aloude overtuiging dat immigratie Europese landen "minder Europees" zal maken, alsof de identiteit van Europa gebaseerd is op etnische zuiverheid. Dit diepgaande misverstand onderstreept de groeiende culturele en politieke kloof tussen Europa en de Verenigde Staten.

Trumps NSS maakt ook overduidelijk dat Europa weinig Amerikaanse steun voor Oekraïne hoeft te verwachten. De regering, die zichzelf ziet als "in conflict met Europese functionarissen die onrealistische verwachtingen hebben van de oorlog", streeft ernaar "de strategische stabiliteit op het Euraziatische vasteland te herstellen" en "het risico op een conflict tussen Rusland en Europese staten te verminderen". De VS is in deze visie niet Europa's partner tegen Rusland, maar een bemiddelaar tussen beide partijen.

Al met al zouden deze standpunten Europese leiders moeten alarmeren. Geconfronteerd met een vijandige regering, moeten ze erkennen dat het tijdperk van automatische Amerikaanse bescherming voorbij is en de strategische kwetsbaarheid van het continent rechtstreeks onder ogen zien. Zoals Charles de Gaulle decennia geleden al waarschuwde, kan Europa niet eeuwig op de VS blijven vertrouwen. Om te overleven, moet het ontwaken uit zijn geopolitieke slaap en de controle over zijn eigen lot terugnemen.

Zaki Läidi

De auteur is een voormalig speciaal adviseur van de Hoge Vertegenwoordiger van de Europese Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid (2020-2024), en hoogleraar aan Sciences Po.

Deze tekst verscheen eerst op Project Syndicate https://www.project-syndicate.org/ van 8 december 2025 en publiceren we met toestemming van de auteur.