Open: The Story of Human Progress – Johan Norberg
De centrale these van Open: The Story of Human Progress is dat samenlevingen die openheid (tolerantie, bereidheid tot handel, innovatie, vrijheid) omarmen in plaats van geslotenheid (autoritarisme, isolationisme, luddieten) ervoor zorgen dat de mensheid steeds meer vooruitgang boekt. En hoewel het leven niet perfect is – dat zal het nooit zijn –, is de open samenleving het dichtst dat we ooit bij een utopie zijn gekomen en ooit zullen komen.
Het boek staat vol verhelderende historische feiten die laten zien hoe beschavingen door de geschiedenis heen vooruitgang hebben geboekt dankzij hun bereidheid om open te zijn. Om handel te drijven met buitenlanders, om excentriekelingen te accepteren, om nieuwe dingen te proberen. En hoe de ondergang altijd is aangekondigd door angstige en oncreatieve autoritairen die hun samenleving liever afsluiten van de wereld en een vorm van stilstand nastreven.
Norberg besteedt de eerste helft van het boek aan het laten zien hoe openheid leidt tot welvaart, vooruitgang en een beter leven voor iedereen. En waarom openheid iets is waar we bewust voor moeten vechten. Maar in de tweede helft toont hij aan waarom mensen zo geobsedeerd zijn door geslotenheid. Omdat we van nature bang zijn voor verandering, en in tijden van angst, zullen we een afkeer hebben van het vreemde en het excentrieke.
Maar Norberg laat met succes zien dat we keer op keer onze angstige impulsen hebben overwonnen en een open samenleving hebben omarmd die ons in staat stelt om vrijheid, diversiteit en toegang tot de wereldgemeenschap te gebruiken om te floreren en wonderen te verrichten.
Zo biedt hij ook een antwoord op de tegenstanders van migratie naar de meer welvarende landen: “Partijen en politici die migranten vrezen begrijpen niets van de marktwerking. Ik vind die houding gewoon dom. Migranten zijn geen last voor een land maar zorgen juist voor nieuwe ideeën, meer creativiteit, meer productiviteit, meer consumptie en uiteindelijk ook voor een grotere markt.”
De open samenleving wordt bedreigd. Angst voor een pandemie, immigratie, terrorisme, economische ineenstorting, klimaatverandering en al het andere heeft geleid tot hernieuwd politiek tribalisme, complottheorieën en een klimaat van geslotenheid. Daarom is het lezen van dit boek zo belangrijk.
We moeten ons uiterste best doen om te voorkomen dat angst en haat ons verdeelt en ons wegdrijft van wat ons groot maakt. Niet naties, niet onze kleine groepsidentiteiten, maar vrijheid, rede en toegang tot de wereld, en alle wonderen die daarmee gepaard gaan.
Recensie door Nicholas Woode-Smith
Johan Norberg, Open: The Story of Human Progress, Atlantic Books, 2020
