All tagged vrijheid
Democratie rust niet alleen op instellingen, maar op de maturiteit van haar burgers. De stem van het volk is pas vrij als ze ook geïnformeerd en gewetensvol is. Een samenleving die haar burgers niet leert nadenken, kweekt geen democratie maar volgzaamheid in een nieuwe vorm. De echte toets van vrijheid is niet dat we mogen stemmen, maar hoe bewust we stemmen en of we bereid zijn de morele consequenties van onze keuze te dragen.
Tijdens het lezen van They Thought They Were Free ontdekte ik overeenkomsten tussen de Duitsers van het nazisme en de Amerikanen van het trumpisme. Er bestonden toen, net als nu, verschillende psychologische gedragingen: de behoefte om geaccepteerd te worden door gelijken, de schijnbare teloorgang van de klassenstrijd ten gunste van een gemeenschappelijk doel, en de creatie van een heldenfiguur die ideeën van zelfperfectie belichaamt. Recensie door Daniel Villines.
Alan Kahan begint zijn nieuwe boek, Freedom from Fear: An Incomplete History of Liberalism, met de stelling dat “[l]iberalisme de zoektocht is naar een samenleving waarin niemand bang hoeft te zijn. Vrijheid van angst is de meest fundamentele vrijheid: als we bang zijn, zijn we niet vrij. Dit inzicht vormt de basis van het liberalisme. Recensie door Samuel Gregg.
Dit boek van Keyvan Shahbazi leest als een pleidooi voor de liberale democratie, de scheiding van kerk en staat en tegelijk als een waarschuwing voor de toenemende islamisering, die hij zelf als jongere aan den lijve ervaren heeft. De vrijheid die we hebben in het westen heeft een prijs, de bescherming gebeurt niet vanzelf. Zijn we bereid die prijs te betalen, zo vraagt Keyvan Shahbazi zich af. Het is meteen een vraag voor ons als lezer. Recensie door Fons Mariën.
On Liberalism is een inspirerend boek, niet enkel voor liberalen, maar voor al wie streeft naar vrijheid én rechtvaardigheid. Misschien beseft niet iedereen het, maar we hebben het geluk dat we leven in een (alsnog) veilig land, met een goede sociale zekerheid en een gedegen rechtsstaat. We kunnen genieten van onze vrijheid in al zijn aspecten, en dit in tegenstelling tot mensen die leven in illiberale democratieën en autocratieën. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Als liberalen moeten we daarom resoluut kiezen voor inclusieve neutraliteit. Niet een samenleving waar religieuze of levensbeschouwelijke verschillen uit het zicht worden geduwd, maar een samenleving waar pluraliteit zichtbaar is en burgers elkaar ontmoeten in diversiteit. Dat is de vrijheid die we verdedigen wanneer we intolerantie bestrijden zonder zelf in de val te trappen van onderdrukkende uniformiteit.
Het boek staat vol verhelderende historische feiten die laten zien hoe beschavingen door de geschiedenis heen vooruitgang hebben geboekt dankzij hun bereidheid om open te zijn. Om handel te drijven met buitenlanders, om excentriekelingen te accepteren, om nieuwe dingen te proberen. En hoe de ondergang altijd is aangekondigd door angstige en oncreatieve autoritairen. Recensie door Nicholas Woode-Smith.
Vrijheid vraagt om duidelijkheid. Geen tolerantie voor intolerantie. Geen enkele religie staat boven de democratie. Democratische regels kunnen nooit gelegitimeerd worden door religieuze argumenten. Islamitische bewegingen die religie gebruiken als politieke agenda, evangelicals die zich opwerpen als dragers van het “enige ware woord”, of joodse leiders die democratische afspraken naast zich neerleggen: ze hebben geen plaats in een vrije samenleving.
De liberale wereldorde die in dit tijdsgewricht aan het wankelen is gebracht, is de orde van garantie op individuele vrijheid die geboden wordt door respect voor de wetten en de instituties van de democratische rechtsstaat, terwijl de vrije markt floreert als nimmer tevoren. Dit zou andersom moeten zijn. Wat liberalisme zou moeten zijn, is een hoeder van de vrijheid van allen in plaats van de belangenbehartiger van het grootkapitaal.
Het liberalisme heeft de laatste jaren veel gedaanten aangenomen. Te vaak verengd tot een economische doctrine, tot fiscaal beleid of tot strategisch kiezersmanagement, raakt de kern van het liberale gedachtegoed daarbij ondergesneeuwd. Het is tijd om opnieuw helder te stellen waar het in wezen om draait: zelfbeschikking. Niet als slogan, maar als fundamenteel mensenrecht.
De Romeinse Republiek, ooit een baken van gedeelde macht en burgerlijke participatie, stortte in met de opkomst van één man: Julius Caesar. In amper enkele jaren tijd schakelde hij de volksvergadering, de senaat en de magistraten uit, om zich uiteindelijk tot dictator voor het leven te laten kronen. Vijf eeuwen republikeinse traditie, gebaseerd op machtenscheiding en collectieve besluitvorming, gingen in een oogwenk verloren.
Wij hebben geen behoefte aan een karikatuur van liberalisme die zich vermomt als daadkracht, maar in werkelijkheid morele helderheid verruilt voor effectbejag. Geen behoefte ook aan een stijl die polarisatie verkiest boven argumentatie, en controverse boven verantwoordelijkheid. Wat zich vandaag als hard liberalisme voordoet, is in wezen een uitholling ervan: luid, snel, oppervlakkig, maar zonder hart, zonder anker, zonder richting.
Het liberale verhaal is niet dood. Het is zoekende. En dat is een kans. Een kans om te stoppen met communicatiestijl nummer zoveel, maar te starten met een inhoudelijk project geworteld in overtuiging, niet in de drang om te besturen. Het liberalisme moet opnieuw durven consequent te zijn. Geen dogma’s, maar als kader. Niet als lifestyle, maar als visie. Geen middenweg om het zichzelf gemakkelijk te maken, maar consequent met ruggengraat.
De echte dreiging komt van conservatisme dat onze samenleving versplintert door sommige identiteiten uit te vergroten en andere genadeloos af te wijzen. Maar ook aan progressieve zijde is er werk aan de winkel. Binnen het ‘woke-verzet’ zie je een groeiende neiging om te vervallen in absolute waarheden. Wat we zien, is dat morele overtuiging het debat dichtknijpt. De ooit zo geliefde, verademende nuance wordt nu ingeruild voor morele verontwaardiging.
Wat hier aan de orde is, voldoet aan de definities van de “gedwongen overbrenging van kinderen in oorlogstijd”, zoals beschreven in het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof en in de Vierde Conventie van Genève. Sinds 2015 zijn duizenden Oekraïense kinderen uit de bezette gebieden overgebracht naar Rusland, onderworpen aan 'heropvoeding', geadopteerd in Russische gezinnen, losgesneden van hun taal, cultuur en afkomst.
De wereld verandert in een razend tempo. In deze tijden van technologische vooruitgang, sociale fragmentatie en globale uitdagingen, dringt zich een vraag op: hoe waarborgen we vrijheid zonder de cohesie van onze samenleving te verliezen? In mijn nieuw essay Pleidooi voor Moderne Vrijheid: Verantwoordelijk Individualisme in een Inclusieve Maatschappij bied ik een verfrissende en diepgaande kijk op deze cruciale kwestie.
Vrijheid komt te voet en gaat te paard. Kamala Harris pleit voor een Amerika waarin vrijheid, verantwoordelijkheid en respect voor de ander centraal staan, gericht op rechtvaardigheid en inclusiviteit. Donald Trump staat voor een ‘vrijheid’ die selectief en polariserend werkt, gericht op controle en uitsluiting. Voor hem is vrijheid geen universeel recht, maar een voorrecht voor enkelen.
Verantwoordelijk individualisme, toegepast op het tijdperk van Artificiële Intelligentie, zorgt ervoor dat de mens centraal staat. Zo kunnen we een samenleving opbouwen waarin de technologie in dienst staat van vrijheid, verantwoordelijkheid en innovatie, met respect voor onze fundamentele rechten. Het is door het ontwikkelen van kritische en autonome individuen dat we voordeel kunnen halen uit AI en tegelijk een inclusieve samenleving kunnen uitbouwen.
Het succes van liberalisme is zowel zijn grootste kracht als zijn grootste zwakte. Het heeft ons uit de armoede getild en een wereld van overvloed gecreëerd, maar juist omdat het zo succesvol is geweest, wordt het nu bedreigd door zelfgenoegzaamheid en de illusie dat we het ons kunnen veroorloven om zijn principes te verwerpen. De toekomst van de wereld hangt af van ons vermogen om deze principes te verdedigen en te vernieuwen.
Savater opent met de centrale boodschap van Kant over de Verlichting: ‘Durf je eigen verstand te gebruiken!’ waarmee hij resoluut stelling neemt voor het het recht op zelfbeschikking van elke mens, zonder evenwel de plicht tegenover de medemens te vergeten. Zo houdt hij een gepassioneerd pleidooi voor een democratisch burgerschap waarin ‘iedereen dezelfde aanspraak kan maken op veiligheid en welzijn, maar ook dat iedereen dezelfde verplichtingen heeft daaraan bij te dragen’. Recensie door Dirk Verhofstadt
