All tagged autoritarisme
Ik snap heel goed dat het label fascisme onlosmakelijk verbonden is met de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust en de term daarom alarmistisch gevonden wordt. En ik geef toe dat elke fascist zondermeer verbleekt in vergelijking met Adolf Hitler. Fascisme gedijt echter bij de normalisering van wat voorheen extremistisch was. Elke waarschuwing daartegen wordt door hun aanhangers weggezet als overdreven alarmistisch. Maar ik ben liever alarmistisch dan te laat.
Dagboek 1933 is een stevig boek. Niet allen door de omvang, ook door de inhoud. De concurrentie voor beste non-fiction boek in 2025 is scherp. Naast Onvoltooid Verleden. Spanje onder en na Franco van Vincent Scheltiens Ortigosa moet de geactualiseerde versie van Dagboek 1933. Het gevaar van extreemrechts van Dirk Verhofstadt zeker tot de genomineerden behoren. Recensie door Antifascista Siempre.
De verzwakking van democratische instellingen wordt verergerd door de toenemende ongelijkheid. Een recent rapport van de Bijzondere Commissie van Onafhankelijke Experts inzake Wereldwijde Ongelijkheid van de G20 concludeert dat de meest ongelijke landen ter wereld tot wel zeven keer meer kans hebben op democratische uitholling. Onderzoek toont ook aan dat in een wereld die gedomineerd wordt door sociale media, inkomensongelijkheid zich vaak vertaalt in ‘ongelijkheid in stem’.
Democratische instituties wankelen niet omdat één leider ze bedreigt, maar omdat samenlevingen weigeren eendrachtig op te treden tegen autoritaire tendensen, polarisatie en de normalisering van minachting voor de rechtsstaat en de persvrijheid. Critici signaleren dergelijke tendensen bij hedendaagse politieke figuren zoals onder meer Donald Trump, Vladimir Poetin, Nayib Bukele, Daniel Ortega, Recep Tayyip Erdoğan en Viktor Orbán.
Het boek staat vol verhelderende historische feiten die laten zien hoe beschavingen door de geschiedenis heen vooruitgang hebben geboekt dankzij hun bereidheid om open te zijn. Om handel te drijven met buitenlanders, om excentriekelingen te accepteren, om nieuwe dingen te proberen. En hoe de ondergang altijd is aangekondigd door angstige en oncreatieve autoritairen. Recensie door Nicholas Woode-Smith.
Trump overschrijdt de grenzen van de uitvoerende macht om de enige bescherming tegen zijn autoritarisme – advocaten, rechters en rechtbanken – te verzwakken en in diskrediet te brengen. Alle politieke partijen moeten zich luid en duidelijk uitspreken: deze aanvallen zijn fout en moeten stoppen. Onze constitutionele democratie is afhankelijk van een onafhankelijke rechterlijke macht die de wet handhaaft tegen iedereen die deze overtreedt.
De politiek van Xi heeft trekken van extreemrechts populisme en fascisme – de uitersten in het politieke spectrum raken elkaar. Hij is antifeministisch, in de Chinese politiek zijn geen vrouwen te bekennen, hij is anti-intellectualistisch, tegen bourgeoiscultuur, tegen ‘decadente’ moderne kunst (zoals Ai Weiwei), tegen homoseksualiteit. In schoolboeken gaat het om de verheerlijking van China en zet men zich af tegen westerse invloeden. Xi hemelt ook de moorddadige gruweldictator Mao weer op. Recensie door Floris van den Berg.
2024 wordt een jaar waarin de liberale democratie zwaar onder druk zal komen te staan. Dat maakt de sense of urgency voor de democratische partijen om weerwerk te bieden alleen maar groter. Het belangrijkste is dat ze écht moeten samenwerken om de problemen aan te pakken. Alleen goed bestuur, een geloofwaardig en efficiënt beleid kan kiezers ervan weerhouden om voor extremisten te stemmen. Tegelijk moeten democratische partijen zich principieel blijven uitspreken tegen elke samenwerking met extreemrechts.
Het liberalisme kende in de voorbije eeuwen sterke tegenstanders waarbij het dreigde ten onder te gaan. Zoals in de negentiende eeuw onder invloed van het nationalisme en het romantisme. Zoals in de twintigste eeuw onder de almacht van het fascisme en het communisme. Zoals nu onder het gebeuk van de theocratie, het nationalisme, het populisme en het autoritarisme. Maar steeds opnieuw stond het liberalisme weer recht en kende het grote successen.
Het is belangrijk goed te beseffen dat het lichtzinnig uit evenwicht brengen of kwaadwillig manipuleren van rechten en vrijheden van anderen, vroeg of laat de eigen rechten en vrijheden in gevaar zal brengen. Men zal terechtkomen in een carrousel van tegenstrijdigheden en hiermee zichzelf door de voet schieten.
