Het duistere plan dat een toekomstige oorlog garandeert – Anne Applebaum
Het 28-punten tellende vredesplan dat de Verenigde Staten en Rusland aan Oekraïne en Europa willen opleggen, heeft een verkeerde naam. Het is geen vredesplan. Het is een voorstel dat Oekraïne verzwakt, Amerika van Europa verdeelt en de weg vrijmaakt voor een grotere oorlog in de toekomst. In de tussentijd profiteert het anonieme Russische en Amerikaanse investeerders ervan, ten koste van alle anderen.
Het plan werd onderhandeld door Steve Witkoff, een vastgoedontwikkelaar zonder historische, geografische of culturele kennis van Rusland of Oekraïne, en Kirill Dmitriev, hoofd van het Russische staatsinvesteringsfonds en het grootste deel van zijn tijd bezig met het sluiten van zakelijke deals. De onthulling van hun plan deze week schokte de Europese leiders, die nu bijna alle militaire kosten van de oorlog betalen, evenals de Oekraïners, die niet zeker wisten of ze dit nieuwe plan serieus moesten nemen totdat ze te horen kregen dat ze er vóór Thanksgiving mee moesten instemmen, anders zouden ze alle verdere Amerikaanse steun verliezen. Zelfs als het plan mislukt, zal dit arrogante en verwarrende ultimatum, dat slechts enkele dagen na de goedkeuring van de verkoop van antirakettechnologie aan Oekraïne door het ministerie van Buitenlandse Zaken komt, de reputatie van Amerika als betrouwbare bondgenoot blijvende schade toebrengen, niet alleen in Europa maar wereldwijd.
De kernpunten van het plan weerspiegelen de al lang bestaande Russische eisen. De Verenigde Staten zouden de Russische heerschappij over de Krim, Donetsk en Loehansk – die allemaal deel uitmaken van Oekraïne – erkennen. Rusland zou in de praktijk het veroverde gebied in Zaporizja en Cherson mogen behouden. In al deze bezettingszones hebben Russische troepen arrestaties, martelingen en massale repressie van Oekraïense burgers uitgevoerd, en omdat Rusland niet ter verantwoording zou worden geroepen voor oorlogsmisdaden, konden ze dit ongestraft voortzetten. Oekraïne zou zich terugtrekken uit het deel van Donetsk dat het nog steeds controleert – een zwaar versterkt en met mijnen bezaaid gebied waarvan het verlies Centraal-Oekraïne zou blootstellen aan een toekomstige aanval.
Dit plan zou niet alleen grondgebied, mensen en middelen overdragen aan Rusland. Het lijkt ook opzettelijk ontworpen om Oekraïne politiek en militair te verzwakken, zodat Rusland het gemakkelijker zou vinden om over een jaar, of over tien jaar, opnieuw binnen te vallen. Volgens een versie van de tekst die in de Financial Times verscheen, stelt het plan weliswaar dat "de soevereiniteit van Oekraïne zou worden bevestigd". Maar het legt vervolgens strenge beperkingen op aan de Oekraïense soevereiniteit: Oekraïne moet "in zijn grondwet de belofte vastleggen" om nooit lid te worden van de NAVO. Oekraïne moet de omvang van zijn strijdkrachten terugbrengen van 900.000 naar 600.000. Oekraïne mag geen buitenlandse troepen op zijn grondgebied ontvangen. Oekraïne moet binnen 100 dagen nieuwe verkiezingen houden – een eis die niet van Rusland komt, een dictatuur die al meer dan twintig jaar geen vrije verkiezingen heeft gehouden.
In ruil daarvoor stelt het plan dat Oekraïne "veiligheidsgaranties zou ontvangen". Maar het beschrijft niet wat die garanties zouden inhouden, en er is geen reden om aan te nemen dat president Donald Trump zich er ooit aan zou houden. Rusland zou ook "zijn beleid van non-agressie jegens Europa en Oekraïne in de wet vastleggen", een bizarre en nietszeggende verklaring, aangezien Rusland momenteel een beleid van permanente agressie voert, niet alleen jegens Oekraïne maar ook jegens Europa, en bovendien al herhaaldelijk beloftes heeft geschonden. De Verenigde Staten zouden de sancties tegen Rusland opheffen en daarmee elke bestaande invloed op president Vladimir Poetin verliezen; Rusland uitnodigen om weer toe te treden tot de G8; en Rusland weer integreren in de wereldeconomie. De ongemakkelijke formulering, die overal in het document terug te vinden is, suggereert dat ten minste een deel ervan oorspronkelijk in het Russisch was geschreven.
Waarom dringt het Witte Huis van Trump er bij Oekraïne op aan een Russisch plan te accepteren dat de weg vrijmaakt voor een nieuwe oorlog? Het document biedt enkele hints en verklaart dat de VS op de een of andere manier ook de 100 miljard dollar aan bevroren Russische tegoeden zouden overnemen, bijvoorbeeld om dit geld in Oekraïne te investeren en "50% van de winst uit deze onderneming" te ontvangen. Europeanen, wier banken feitelijk het grootste deel van deze activa beheren, zouden niets ontvangen. Europese belastingbetalers, die momenteel bijna alle militaire en humanitaire steun aan Oekraïne leveren, zullen naar verwachting desondanks $ 100 miljard bijdragen aan de wederopbouw van Oekraïne.
Intussen zouden de Verenigde Staten en Rusland "een langetermijnovereenkomst voor economische samenwerking sluiten voor wederzijdse ontwikkeling op het gebied van energie, natuurlijke hulpbronnen, infrastructuur, kunstmatige intelligentie, datacenters, projecten voor de winning van zeldzame aardmetalen in het Noordpoolgebied en andere wederzijds voordelige zakelijke kansen", aldus het plan. Dit is geen verrassing: Poetin heeft gesproken over "verschillende bedrijven" die zich positioneren om de zakelijke betrekkingen tussen zijn land en de Verenigde Staten te hervatten.
In maart berichtte de Financial Times over een van deze onderhandelingen. Mattias Warnig – een Duitse zakenman en voormalig Russisch spion die nauwe banden heeft met Poetin en onder Amerikaanse sancties staat – heeft via Amerikaanse investeerders gezocht naar een achterpoortje naar de regering-Trump die de aardgaspijpleiding Nord Stream 2 wil heropenen, waarvan een deel aan het begin van de oorlog door Oekraïense saboteurs werd opgeblazen. Een Amerikaan die bekend was met het plan vertelde de Financial Times dat de Amerikaanse investeerders in feite "geld voor niets" aangeboden kregen, wat uiteraard een aantrekkelijk vooruitzicht is.
Andere details van de zakelijke onderhandelingen tussen Witkoff en Dmitriev blijven geheim. Oekraïners en Europeanen, die de militaire en economische prijs voor dit plan zouden betalen, verdienen het om die te weten. Bovenal zouden Amerikaanse burgers moeten vragen naar de details van eventuele zakelijke onderhandelingen die nu gaande zijn. Dit plan is, namens ons, voorgesteld als onderdeel van het Amerikaanse buitenlandse beleid. Maar het zou onze economische of veiligheidsbelangen niet dienen. Dus wiens belangen zouden ermee gediend zijn? Welke Amerikaanse bedrijven en welke oligarchen zouden ervan profiteren? Zijn er familieleden en politieke aanhangers van Trump onder hen? De aangeboden regelingen zouden openbaar moeten zijn voordat er een deal wordt getekend.
Rusland probeert al tien jaar Europa en Amerika te verdelen, de NAVO te ondermijnen en de trans-Atlantische alliantie te verzwakken. Dit vredesplan, indien aangenomen, zal dat doel bereiken. Er bestaat een lange traditie van grootmachten in Europa die deals sluiten over de hoofden van kleinere landen heen, wat tot verschrikkelijk lijden heeft geleid. Het Molotov-Ribbentroppact, met zijn geheime protocollen, bracht ons de Tweede Wereldoorlog. De overeenkomst van Jalta gaf ons de Koude Oorlog. Het Witkoff-Dmitrievpact, als het standhoudt, past perfect in die traditie.
Anne Applebaum
De auteur is staff writer bij The Atlantic. Deze tekst verscheen op 22 november 2025.
©2025 The Atlantic Monthly Group. All Rights Reserved. Distributed by Tribune Content Agency, LLC.
This article originally appeared on theatlantic.com and has been translated from English with permission from The Atlantic."
