All in Boeken
De essentie van het kosmopolitisme is dat we als mens verplichtingen hebben ten aanzien van anderen, ook diegenen die niet behoren tot onze naaste familie- of vriendenkring. In de loop van de geschiedenis stond het kosmopolitisme recht tegenover het nationalisme en het patriottisme die pleiten voor ‘eigen volk eerst’. Recensie door Dirk Verhofstadt.
De Gestapo had een lijst opgesteld van nazi-opposanten die ze in de zomer van 1940 naar Duitsland wilden deporteren. Toen kreeg de Amerikaanse journalist Varian Fry die namens het Emergency Rescue Committee (ERC) de opdracht om ongeveer 200 prominente kunstenaars, antifascisten en intellectuelen uit Europa te krijgen, door ze met valse papieren of via vluchtroutes over Spanje en Portugal naar de VS te helpen ontsnappen. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Dit boek stemt een mens niet vrolijk, het verbijstert voortdurend en je raakt vervuld van medelijden met de gewone mensen wier lot geschreven staat in de handen van de machthebbers. Zouden er in dat droeve land ook nog gewone mensen leven, die net als u en ik plannen kunnen maken, ambities kunnen koesteren, vrij kunnen gaan en staan waar ze maar willen, gelukkig kunnen zijn? Recensie door Enno Nuy.
Al voor de tijd van Kant waren er illustere figuren die zorgden voor de opkomst van dat moderne denken. In zijn boek De droom der Verlichting beschrijft filosoof Anthony Gottlieb hoe onder meer Descartes, Hobbes, Spinoza, Locke, Leibniz, Hume en Rousseau de westerse filosofie vernieuwden en elk op hun manier bijdroegen tot de erfenis van de Verlichting. Daarbij gaat de auteur op zoek naar elementen die nu nog steeds actueel zijn in het politieke en maatschappelijke debat. Recensie door Dirk Verhofstadt.
‘Hoe kostbaar democratie en recht zijn, blijkt zodra die beginnen te verdwijnen,’ zo eindigt het indrukwekkende boek Februari 1933 van de Duitse auteur Uwe Wittstock. Het is de perfecte samenvatting van het gevoel in Duitsland nadat Hitler er in 30 januari 1933 werd aangesteld als kanselier. Het boek leest als een waarschuwing dat vandaag opnieuw extreemrechtse krachten aan het werk zijn die onze rechten en vrijheden ondermijnen. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Misschien was Otto Wächter geen doorgewinterde antisemiet en had hij weinig op met de rassenpolitiek van Hitler en de nazi’s. Maar dat verhinderde hem niet een carrière in de rangen van de nazi’s te ambiëren en zich aan te sluiten bij de SS. En dit zijn de feiten: onder Otto Wächter’s bewind in het district Galicië verloren tussen 1942 en juli 1944, meer dan 525.000 mensen het leven. Recensie door Enno Nuy.
Je moet maar durven, een boek schrijven over hoe onze wereld in elkaar zit. Ik zou niet weten waar te beginnen, maar ik begin met alle vertrouwen aan dit boek over de tijd, de waarheid en de geschiedenis, tevens de titel van een schilderij van Francisco Goya. Doordat licht en donker elkaar afwisselen ontstond de notie van tijd en hoe moeten we met elkaar samenleven als we niet in grote lijnen hetzelfde denken over wat waar is. Recensie door Enno Nuy.
Rosa preekt het liefst voor eigen parochie! Zijn analyse is juist, maar met zijn antwoord slaat hij de plank volledig mis. De monotheïstische godsdiensten beloven de hemel als een hiernamaals, leef zoals u wil maar toon bijtijds berouw en het walhalla zal uw deel zijn. Het zijn heilsleren die de mensen voor de gek houden. Net zoals het communisme dat dan tenminste nog de hemel op aarde beloofde: de ‘dictatuur van het proletariaat’. Dat is ook nooit wat geworden. Recensie door Enno Nuy.
Van Heest is vaardig met de pen en weet als geen ander op een droogkomische wijze zijn avonturen te schetsen. Het is een soort dagboek waarin hij even meedogenloos is over zichzelf als over anderen. Ik vraag me wel af wat hem gaande en op de been houdt. Er is niets dat hem echt interesseert, niemand van wie hij echt houdt, niets dat hem kan boeien. Hij kan wel aardig zijn voor anderen maar ook dat lijkt nooit uit overtuiging. Recensie door Enno Nuy.
Kundera is iemand die zijn ogen heel goed de kost geeft, hij is zeer opmerkzaam en hij kan prachtig formuleren. Deze roman verscheen voor het eerst in 1969. En werd pas in 2000 voor het eerst in het Nederlands vertaald. Het leven is elders is een citaat van Arthur Rimbaud uit zijn werk Une Saison en Enfer. Het echte leven vinden we niet in de waarneembare werkelijkheid. Recensie door Enno Nuy.
Ik las dit boek van Sylvie Schenk in één ruk uit, goed geschreven, heel herkenbaar en je blijft er maar op kauwen. Ja, ook dit is oorlogsliteratuur. Was het niet Helmut Kohl die ooit eens zei dat hij leefde onder de Gnaden des Spätgeburts? Die genade hield in dat hij zichzelf niet hoefde te verontschuldigen en dat niemand hem ervan kon beschuldigen fout te zijn geweest. Recensie door Enno Nuy.
Van Dvorak, wiens muziek ik tot de dag van vandaag weet te waarderen, wist ik niet dat hij helemaal idolaat was van locomotieven en stoomtreinen. Brokken schrijft: “Zijn bloed had slechts een kleine visuele aanmoediging nodig om sneller door zijn aderen te stromen.” Dvorak had wel al zijn symfonieën in willen leveren als hij de stoomlocomotief had mogen uitvinden. Recensie door Enno Nuy.
Safae el Khannoussi is een nog jonge vrouw met een inktzwart wereldbeeld. Maar zij is ook een heel goed schrijfster en ik wilde per se dit boek tot de laatste pagina uitlezen. Eigenlijk zou iedere Afrikaan die overweegt naar Europa te emigreren dit boek moeten lezen. Dat zou leiden tot het meest effectieve asielbeleid ooit, want wie hierna nog een droom wenst te koesteren is ziende blind. Recensie door Enno Nuy.
In dit boek onderzoekt Jonathan Littell samen met fotograaf Antoine d’Agata het Oekraïne van Babi Jaar, waarover Anatoli Koeznetsov zo’n waanzinnig boek schreef, maar natuurlijk kom je dan onmiddellijk in een confrontatie met het huidige Oekraïne dat zucht en steunt onder de gesel van Poetin, een van de gevaarlijkste gekken die momenteel het wereldtoneel beheersen. Recensie door Enno Nuy.
Liefde in het Derde Rijk vertelt het verhaal van drie ogenschijnlijk willekeurig gekozen jonge mensen: Klara uit Gladbeck en Georg en Lore uit Breisach in Zuid-Duitsland, tussen de Vogezen en het Schwarzwald. Halverwege het boek komen de levens van Klara en Lore bij elkaar. Doorheen het boek lijken drie schikgodinnen aan alle touwtjes te trekken en de levens van onze drie hoofdpersonen te bepalen. Recensie door Enno Nuy.
Weinig bekend is het verzet van een groep moedige journalisten van de Münchener Post die zich vanaf de jaren twintig virulent keerden tegen het nazisme, en in hun teksten wezen op het gevaar van Hitler en zijn acolieten. Over deze verzetsgroep schreef de Amerikaanse journalist Terrence Petty een aangrijpend boek onder de titel Enemy of the People: The Munich Post and the Journalists Who Opposed Hitler. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Het klopt dat we de laatste tien jaar een wereldwijde erosie meemaken van liberaal democratische normen, van groeiende ongelijkheid en milieuschade, maar het liberalisme heeft in de voorbije 50 jaar wel de cultuuroorlog gewonnen. “Het liberalisme is onze poriën binnengedrongen om diepgaand en persoonlijk vorm te geven aan wie we zijn.” Het liberalisme als een manier van leven, nodigt je uit om erin te duiken. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Sasja Filipenko is een naar het Westen gevluchte Wit-Rus, niet welkom in eigen land, noch in dat van Poetin. Is er veel verschil tussen het Rusland van Stalin en dat van Poetin? O zeker, maar er zijn ook veel verontrustende overeenkomsten. Denk aan Navalny, aan Pussy Riot, aan Memorial. In het Rusland van vandaag overheerst het cynisme en zijn begrippen als ‘werkelijkheid’ en ‘waarheid volstrekt leeg geworden. Recensie door Enno Nuy.
Een van de meest geciteerde filosofen van deze tijd is Hannah Arendt. In haar meesterwerk ‘Totalitarisme’ verdiept de Joods-Duitse filosofe zich in de vragen die samenhangen met totalitaire politieke systemen. Dit werk dat voor het eerst verscheen in 1951 was baanbrekend omdat het voor de eerste keer de overeenkomsten tussen fascisme en het communisme blootlegde. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Ten onrechte meende Junghuhn dat alle ziekten die de mens in de tropen bedreigden een gevolg waren van de grote hitte. Maar dat kwam toch vooral doordat me in zijn tijd de malariaparasiet, de virussen en bacteriën nog niet als ziekmakers kende. De biograaf meent dat het misverstand dat de Javaan zelf hier niet onder leed, een wel degelijk racistisch standpunt was maar dat lijkt mij wel erg kort door de bocht. Recensie door Enno Nuy.
