All tagged Hitler
Ik snap heel goed dat het label fascisme onlosmakelijk verbonden is met de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust en de term daarom alarmistisch gevonden wordt. En ik geef toe dat elke fascist zondermeer verbleekt in vergelijking met Adolf Hitler. Fascisme gedijt echter bij de normalisering van wat voorheen extremistisch was. Elke waarschuwing daartegen wordt door hun aanhangers weggezet als overdreven alarmistisch. Maar ik ben liever alarmistisch dan te laat.
Dagboek 1933 is een stevig boek. Niet allen door de omvang, ook door de inhoud. De concurrentie voor beste non-fiction boek in 2025 is scherp. Naast Onvoltooid Verleden. Spanje onder en na Franco van Vincent Scheltiens Ortigosa moet de geactualiseerde versie van Dagboek 1933. Het gevaar van extreemrechts van Dirk Verhofstadt zeker tot de genomineerden behoren. Recensie door Antifascista Siempre.
“Spot niet met je rivalen, weersta de drang om hen uit te dagen en, als je een overwinning op hen behaalt, stel je tevreden met het plezier van het succes, zonder je erop te beroemen in woorden of daden,” aldus Mazarin. Hier doemt voor mij het beeld op van de onbewogen Poetin die een bloemenkrans zou leggen aan het graf van zijn voormalige medestander Prigozjin, terwijl hij verklaart dat die mogelijks onder invloed van drank of drugs was. Recensie door Dirk Verhofstadt.
De verzwakking van democratische instellingen wordt verergerd door de toenemende ongelijkheid. Een recent rapport van de Bijzondere Commissie van Onafhankelijke Experts inzake Wereldwijde Ongelijkheid van de G20 concludeert dat de meest ongelijke landen ter wereld tot wel zeven keer meer kans hebben op democratische uitholling. Onderzoek toont ook aan dat in een wereld die gedomineerd wordt door sociale media, inkomensongelijkheid zich vaak vertaalt in ‘ongelijkheid in stem’.
Klemperer begreep de bedreiging die het nazisme voor hem als Jood en anderen zoals hem vormde. Hij besefte in april 1933 dat hij "nu... overgeleverd was aan een willekeurige macht". Binnen twee jaar werden de bedreigingen steeds tastbaarder: "Ik verwacht dat ons huisje op een dag in brand zal worden gestoken en ik doodgeslagen zal worden." Minder dan drie maanden nadat Hitler aan de macht kwam, was hij "bijna gewend aan de situatie van rechteloosheid". Recensie door Greg Brozeit.
Hoe kon het dat een van de meest geavanceerde en gecultiveerde samenlevingen ter wereld gewillig bezweek voor de heerschappij en deelname van gewone mensen aan het moorddadige naziregime? Dit boek helpt deze vraag uit te leggen, en het is ook boeiend om te lezen omdat het geen droge opsomming van feiten is, maar duikt in de levens van de dorpelingen die zichzelf fatsoenlijk achtten. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Thomas Mann is geen gemakkelijke schrijver. Zijn teksten zijn soms erg gesloten en ontoegankelijk. Niet al zijn associaties zijn even goed te volgen. Dat neemt niet weg dat hij uiteindelijk goed zag waar het met Duitsland in de jaren dertig heenging en wij doen er verstandig aan zijn woorden ter harte te nemen, want heden ten dage zijn ze nog net zo van kracht als destijds in 1938! Recensie door Enno Nuy.
‘Hoe kostbaar democratie en recht zijn, blijkt zodra die beginnen te verdwijnen,’ zo eindigt het indrukwekkende boek Februari 1933 van de Duitse auteur Uwe Wittstock. Het is de perfecte samenvatting van het gevoel in Duitsland nadat Hitler er in 30 januari 1933 werd aangesteld als kanselier. Het boek leest als een waarschuwing dat vandaag opnieuw extreemrechtse krachten aan het werk zijn die onze rechten en vrijheden ondermijnen. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Weinig bekend is het verzet van een groep moedige journalisten van de Münchener Post die zich vanaf de jaren twintig virulent keerden tegen het nazisme, en in hun teksten wezen op het gevaar van Hitler en zijn acolieten. Over deze verzetsgroep schreef de Amerikaanse journalist Terrence Petty een aangrijpend boek onder de titel Enemy of the People: The Munich Post and the Journalists Who Opposed Hitler. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Federale rechters bieden enige tegenstand, maar worden aangevallen door Trump en gehoorzame partijleiders. "We kunnen een hele districtsrechtbank opheffen", vertelde voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Mike Johnson vorige maand aan verslaggevers. Ondertussen heeft de regering enkele gerechtelijke bevelen genegeerd en is het conservatieve Hooggerechtshof tot nu toe grotendeels een confrontatie uit de weg gegaan.
Veel Amerikaanse universiteiten, wereldwijd gezien als bakens van academische integriteit en vrijheid van meningsuiting, geven toe aan de eisen van de regering-Trump, die de academische wereld al sinds haar aantreden op de korrel neemt. Universiteiten in nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie dachten ook dat toegeven aan de eisen van de overheid hun onafhankelijkheid zou redden.
De verschrikking, de waanzin, de chaos, de morele ondergang, de overrompeling door de Russische troepen, de instorting van het Derde Rijk, werkelijk al deze facetten heeft hij op een indrukwekkende wijze beschreven. En de context van de holocaust en de nazi-ideologie is in dit boek van Bert Natter historisch volkomen verantwoord, juist en geloofwaardig beschreven. Recensie door Enno Nuy.
We moeten ons als humanisten verzetten tegen deze onmiskenbare afglijding naar de jaren dertig. Democratische partijen moeten de deur voor extreemrechts op slot houden, want door ermee samen te werken, maak je hun gedachtegoed salonfähig zoals in Nederland en Duitsland gebeurt. We moeten vanuit Europa de machtsconcentratie van Elon Musk via X, die een directe bedreiging vormt voor onze democratie, aan banden leggen. Denk aan zijn inmenging in de Duitse verkiezingen.
De Britse historicus Richard J. Evans stelt al op de eerste pagina van zijn lijvig boek vast dat de democratie overal ter wereld enorm onder druk is komen te staan vanaf het begin van de 21ste eeuw. Reden genoeg om nog eens nauwkeurig en gedetailleerd naar die enorme tragedie te kijken: het Derde Rijk van Hitler. Wat voor mensen waren dat, die nazi’s, wat dreef hen, wat gebeurde er toch met hun morele kompas? Recensie door Enno Nuy.
“De Jodenvervolging werd in heel Europa geaccepteerd, ja zelfs gebillijkt door de bevolking, met inbegrip van de intellectuele elite en nog het meest door de christelijke kerken,” aldus Saul Friedländer. Een sleutelzin staat op bladzijde 196 wanneer de auteur stelt dat de moordzucht tegen de Joden zo manifest in de lucht hing dat niemand er omheen kon kijken. Recensie door Dirk Verhofstadt.
In zijn boek Van kinderwieg tot soldatengraf. Onderwijs en indoctrinatie in Hitlers Duitsland geeft de Nederlandse publicist Kevin Prenger een indringend beeld van de manier en de schaal waarop de Duitse jongeren op scholen en universiteiten, in de Hitlerjugend en de Bund Deutscher Mädel, werden gehersenspoeld en klaargemaakt om zich als toekomstige soldaten en moeders volledig ten dienste te stellen van de Führer. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Roth blijft simpelweg actueel, als je zijn boeken leest zie je voortdurend parallellen met de dag van vandaag. Zijn journalistieke reportages zijn de weerslag van een intelligent waarnemer met een heel goede pen. Roth is een geweldig stilist. En zijn romans zijn zonder uitzondering van een zeer hoog niveau waarbij vooral de sympathie van de schrijver voor de gewone mens opvalt. Recensie door Enno Nuy.
Van Albert Einstein (1879-1955) wordt wel beweerd dat hij in zijn jeugd geen erkenning kreeg, terwijl hij toch briljant was en kreeg hij op zijn oude dag wel erkenning maar was toen niet briljant meer. Het is inderdaad zo dat hij zijn beste werk schreef toen hij nog niet bekend was. Maar Einstein was meer dan een natuurkundige, hij steunde de Joodse zaak hartstochtelijk en was overtuigd pacifist. Recensie door Enno Nuy.
Bas von Benda-Beckmann schreef een gedenkwaardige en indrukwekkende studie. Uitstekend geschreven, ook al zou ik zelf nooit voor deze titel hebben gekozen. Inderdaad, deze familie is geen doorsnee Duitse familie zoals de schrijver erkent maar tegelijkertijd laat deze familiekroniek haarscherp zien voor welke morele keuzes ieder individu geplaatst kan worden wanneer de loop van de geschiedenis ieder van ons onder extreme druk zet om te reageren. Recensie door Enno Nuy.
De duivel in elk van ons is een bijzonder rijk boek waarin Christophe Busch stilstaat bij de uiteenlopende elementen die zorgen voor normalisering en radicalisering van geweld. Het verleden herhaalt zich weliswaar niet, aldus de auteur, maar leren uit het verleden is mogelijk door te kijken naar patronen die vroeger voorkwamen en nu terug zijn. Recensie door Dirk Verhofstadt.
